Op 17 februari lanceerde Vlaams minister voor Energiebeleid, Zuhal Demir de allereerste oproep voor subsidieaanvragen uit het rollend fonds voor de renovatie van noodkoopwoningen. OCMW’s kunnen aankloppen bij het fonds en zo mensen met een laag inkomen helpen om hun woning veilig en energiezuinig te maken. Met dit initiatief zet de Vlaamse regering alvast een stap in de goede richting. Samenlevingsopbouw draagt hier graag zijn steentje toe bij.
Noodkopers zijn huishoudens die door het gebrek aan degelijke en betaalbare private en sociale huurwoningen een kwalitatief minderwaardige woning moeten aankopen. Met het nieuwe fonds kunnen zij – in geselecteerde projecten – renteloze leningen krijgen voor investeringen in energie-efficiëntie en verbeteringen voor woonkwaliteit en -veiligheid. Zij worden ook begeleid bij het renovatieproces.
De globale enveloppe voor de oproep is 15,5 miljoen euro: maximum 900.000 euro per project, en een maximumbedrag van 25.000 euro per te renoveren woning. De aanvraag wordt ingediend door een OCMW dat optreedt als projectpromotor. Voor de organisatie en uitvoering van een project doet het OCMW een beroep op de expertise van lokale partners. Bijvoorbeeld voor bouwtechnische en sociale begeleiding. Samenwerking met het lokale energiehuis is verplicht.
Een stap in de goede richting
Samenlevingsopbouw is tevreden met de projectoproep. De mensen met de laagste inkomens wonen vaak in woningen van slechte kwaliteit, met een hoog energieverbruik en dito facturen tot gevolg. Zij hebben geen middelen om te renoveren en vallen systematisch uit de boot bij premies en steunmaatregelen. Daarom is het goed dat er alvast voor noodkopers een fonds gecreëerd wordt. Volgens het recentste Woononderzoek gaat het om ongeveer 119.000 woningen. Dit zal een positieve impact hebben op de woonkwaliteit, energie-efficiëntie en klimaatdoelstellingen.
Van pilootproject naar beleid
Samenlevingsopbouw bouwde de voorbije jaren ervaring op met een rollend noodkoopfonds op lokaal niveau. In 2015 startte Samenlevingsopbouw Gent een renovatieproject in de Dampoortwijk. ‘Dampoort KnapT OP!’ werd ontwikkeld in nauwe samenwerking met het OCMW Gent (financiering rollend fonds), SIVI en Domus Mundi (sociale- en renovatiebegeleiding).
“Erna en Els waren bij de eerste ‘noodkopers’ die het Gentse pilootproject ‘Dampoort KnapT OP!’ uit de (woon)nood hielp. Noodkopers hebben een eigen woning maar geen budget voor dringende en structurele verbouwingen. Een toelage van 30.000 euro en extra sociale- en renovatiebegeleiding brachten soelaas. Als Erna en Els hun woning ooit verkopen, betalen ze de toelage terug en kan het fonds een nieuwe noodkoper helpen.”
‘Dampoort KnapT OP!’ toont hoe een sociaal renovatiebeleid kan werken. Er volgden nieuwe projecten in ‘Gent Knapt Op’ en projecten in Vlaams-Brabant en West-Vlaanderen. Het pilootproject inspireerde ook de Vlaamse regering. In mei 2019 kondigde toenmalig Energieminister, Lydia Peeters, de opstart aan van een ‘Vlaams Noodkoopfonds’. Hiermee was de voorzet gegeven voor de huidige Vlaamse regering die het fonds nu operationeel maakt en de eerste projectoproep lanceert.
Ons steentje bijdragen
De projectoproep is een stap in de goede richting. Samenlevingsopbouw bekijkt hoe het zijn steentje kan bijdragen, en verkent samen met partners op het lokale niveau de mogelijkheden om in te tekenen. Onze ervaring leert dat, naast het investeringsbudget, ook aandacht voor de sociale en bouwtechnische begeleiding van de noodkopers noodzakelijk is. Met onze ervaringen in het pilootproject DKO dragen we graag bij aan de evaluatie en verdere verfijning van het Vlaams Noodkoopfonds.
En onze ambities reiken nog verder: een vertienvoudiging van het huidig budget, zodat er een werkelijke impact kan zijn op de woonmarkt. Een rollend fonds van 155 miljoen euro, gespreid over de vijf jaar van de legislatuur, is een absoluut minimum voor een ambitieus sociaal renovatiebeleid.
Bron: Samenlevingsopbouw Gent