Vlaanderen telt momenteel bijna 200.000 noodkopers. Noodkopers zijn mensen met een laag inkomen die noodgedwongen een goedkope woning kopen op de privémarkt, omdat ze geen sociale woning of betaalbare huurwoning vinden. Vaak scoren deze koopwoningen slecht op het gebied van veiligheid en energiezuinigheid.
Vaak hebben noodkopers de middelen niet om noodzakelijke herstellingswerken uit te voeren. Ook als je een huis bezit, kan je in armoede leven. Verschillende instrumenten bieden hier een antwoord op. Denk maar aan het Vlaams Noodkoopfonds, Vlaamse Renovatiepremie, Vlaamse Energielening, subsidieretentie, lokale premies voor gevelrenovatie, etc… Met deze premies of renteloze leningen kunnen eigenaars investeren in efficiënte energie en verbetering van de woonkwaliteit en de woonveiligheid. Toch dienen er zich tal van drempels aan: de instrumenten zijn bij de doelgroep vaak niet gekend, het toekennen van de premies/leningen vergt heel wat administratie, de renovatiebedragen liggen soms te laag om energie-efficiëntie te bekomen,… SAAMO Vlaams-Brabant ondersteunt en ontzorgt daarom noodkopers, die beroep doen op deze leningen of premies, in hun renovatieproces.
Start in Vilvoorde en Tienen
We kunnen terugvallen op ervaring in Vilvoorde (wijk Broek) en Tienen en hebben veel kennis opgedaan op vlak van sociale begeleiding, inspraak en netwerking. Sinds 2021 zijn we actief op enkele nieuwe locaties in Grimbergen (Strombeek en Borcht) en Vilvoorde (Slachthuiswijk). We blijven ook actief in wijk Broek in Vilvoorde. Onze focus ligt op het verbeteren van de woonkwaliteit op niveau van de wijk/bouwblok.
Om geïnteresseerden te vinden, gaan we outreachend aan de slag. We zijn sterk aanwezig in de wijken, organiseren buurtbabbels om het project voor te stellen, gaan van deur tot deur en zorgen voor communicatie op maat. Ons sociaal onderzoek leidt tot een rapport met verschillende renovatie-instrumenten.
Samen met de stad Vilvoorde, gemeente Grimbergen en 3Wplus, ondersteunt SAAMO Vlaams-Brabant deelnemers bij hun aanvraag en bij de toekenning van de premie(s). We leggen het renovatieproces uit, we ontzorgen, brengen bezorgdheden naar boven en staan mensen bij. Onze focus ligt daarbij op de sociale begeleiding, niet op de bouwtechnische. We werken nabij als vertrouwensfiguren voor de betrokken eigenaars en geven signalen van hen door aan aannemers en technische begeleiders. Op die manier kan er sneller ingespeeld worden op drempels en noden die eigenaars ervaren.
Beleidswerk en publieke opinie
Op basis van dit project brengt SAAMO Vlaams-Brabant beleidsmatige tekortkomingen en opportuniteiten in kaart. Daarnaast halen we inspiratie uit andere lokale praktijken en uit sectorale samenwerkingen. Samen met de doelgroep, en op basis van gedeelde ervaringen op het terrein, proberen we de publieke opinie te beïnvloeden. We zoeken vanuit de praktijk naar structurele oplossingen om kwaliteitsvol wonen mogelijk te maken. We brengen knelpunten in kaart die noodkopers ervaren en gaan de dialoog aan met oplossingsactoren.
Tevredenheid zal er pas zijn als het woonbeleid en het renovatieaanbod meer aansluiten bij de noden die kwetsbare mensen ervaren. Zo is het onze ambitie om het Noodkoopfonds structureel deel te laten uitmaken van het Vlaams beleid. SAAMO Vlaams-Brabant ijvert samen met andere regio’s voor een Vlaams rollend fonds van tienmaal de huidige omvang, met middelen voor sociale en bouwtechnische begeleiding. Dit project biedt alvast een noodzakelijke bijdrage om het algemeen kader bij te sturen en het beleid te adviseren over de nodige schaalvergroting.
Evaluatie en blik vooruit
‘Bouwblokrenovatie Broek, evaluatie en blik vooruit’, is een document opgesteld nav drie jaar werken aan ontzorging van noodkopers. Het onderstaande document bevat de ervaringen van SAAMO en noodkopers, alsook een draaiboek om ontzorging op maat te bieden. SAAMO werkt verder aan de verfijning ervan. We hopen dat dit document alvast kan dienen als inspiratie.’
