17 oktober is het naar jaarlijkse gewoonte de Internationale Dag van Verzet tegen Armoede. Op deze actiedag zetten we het armoedeprobleem in de schijnwerpers, roepen we politici ter verantwoording, eisen we verandering en dwingen we oplossingen af. Daarom wordt het stadsbeleid in verschillende Vlaamse steden en Brussel opgeroepen om snel meer energiezuinige en betaalbare woningen te voorzien. Ook de onhoudbare impact van de huidige energiecrisis vormt een belangrijk thema.
(On)betaalbaar wonen in Leuven
De koopprijs voor een woonhuis in Leuven steeg alleen vorig jaar al met meer dan 10%. Het gemiddelde ligt rond de 446.000 euro. Om een appartement te huren mag je al snel bijna 900 euro per maand neertellen.
Journalist Luc Vanheerentals onderzocht* de wachtlijsten voor sociale woningen. Sociale huisvestingsmaatschappij Dijledal zag haar wachtlijst op 10 jaar tijd meer dan verdubbelen: tot bijna 6.000 wachtenden, nog los van de meer dan 400 dak- en thuislozen. In dezelfde periode zijn er in Leuven slechts een 300-tal sociale woningen bijgekomen. De balans is duidelijk zoek. Wel ziet Vanheerentals voor de stad mogelijkheden om tussen te komen: “Ik pleit ervoor om de meerwaarde op de verkoop van vastgoed te belasten.”
Huurpremies en woningen in stroomversnelling
Ook het Netwerk Tegen Armoede maakt zich zorgen om de hoge huurprijzen. Concreet vragen ze, naast een groter aanbod van sociale woningen, om de wachttijden voor een huurpremie in te korten. Zo’n huurpremie ondersteunt mensen die wachten op een sociale woning en noodgedwongen een privéwoning huren.
Dat de nood aan meer sociale woningen in Leuven groot is, kan SAAMO Vlaams-Brabant beamen: “We worden in Kessel-Lo quasi dagelijks bevraagd door mensen die dringend op zoek zijn naar een woonst. Het zijn vaak alleenstaanden die zich geen 500 euro huishuur kunnen veroorloven. Zeker niet met de huidige energieprijzen. Het stadsbestuur moet vlug in actie schieten en meer dan een tandje bijsteken. Van een progressief stadsbestuur verwachten we bijzonder concrete en snelle actie.”
Jonathan, een van de vrijwilligers van het Leuvens Collectief tegen Armoede, getuigde over zijn situatie. Hij was zelf drie jaar dakloos tot een armoede-organisatie hem de weg toonde om zijn rechten waar te maken. Hij vond een job en kon in een sociale woning terecht. Maar de eindjes aan elkaar knopen bleef moeilijk. Met de energiecrisis lijkt het hem nu té moeilijk te worden: “Ik kom van een voorschotfactuur van 51 euro vóór de energiecrisis. Nu zit ik aan 490 euro voorschot. Dat is bijna een vertienvoudiging.”
Facturen die angst inboezemen
SAAMO Vlaams-Brabant had op de Grote Markt een ‘energiezorgenmeter’ opgesteld waar bezoekers op konden aanduiden hoe groot hun vrees voor de facturen is. Een klein aantal mensen maakt zich voorlopig weinig zorgen. “Voor mezelf toch niet,” zei bezoeker Myriam. “Ik geniet sociaal tarief, dus ik heb er voorlopig niet zoveel last van. Maar ik vrees voor mijn kinderen. Hoe gaan die ooit een woonst kunnen betalen en dan zo’n facturen?” Een andere voorbijganger vertelde dat hij dankzij zijn zonnepanelen geen problemen kent. Maar de meesten zetten een dikke stip bovenaan de angstmeter. Een aantal zelfs boven het maximum. “Ik doe mijn facturen niet meer open,” zei Saskia, “Ik durf gewoonweg niet.”
Gezien de ernst van de crisis, mag het aankaarten van dit probleem voor veel mensen een pak scherper. “Daar willen we voor een volgende editie aan werken,” stelt SAAMO Vlaams-Brabant. “Het is tenslotte een Dag van Verzet tegen Armoede, geen feestdag. Dat mag best scherp. De situatie noopt ons daar ook toe. Overleg met de overheden volstaat duidelijk niet.”
Meer weten?
*Benieuwd naar het onderzoek van Luc Vanheerentals? Hij schreef er een boek over: Betaalbaar Wonen in Leuven???!!!
Meer info over de Woonzaak die een procedure aanspande om de Vlaamse overheid haar wettelijke verplichtingen na te laten komen en de rechten van de burgers te garanderen. De Woonzaak eist een fundamenteel rechtvaardig woonbeleid in Vlaanderen, aangezien wonen een grondrecht is.