Hoe hoger iemand op de sociale ladder staat, hoe langer zijn levensverwachting. In Tienen vergemakkelijken we met de ecologische zelfoogstboerderij de StadsAkker, de toegang tot gezonde en betaalbare voeding voor mensen in een kwetsbare positie. Zo pakken we de gezondheidskloof aan. “Met de handen in de grond, krijg je letterlijk opnieuw contact met de oorsprong van je eten.”
Op een kwartiertje wandelen van de Grote Markt in Tienen bevindt zich de StadsAkker, een zelfoogstboerderij van 1,26 hectare, waar stadsboer Wannes op het veld werkt en waar opbouwwerker Iris alles in goede banen leidt. “De lap grond is van het OCMW van Tienen”, zegt Iris van SAAMO Vlaams-Brabant. “We mogen die tegen een klein prijsje gebruiken. Dat maakt het voor ons mogelijk om zoveel mogelijk terug te geven aan de gemeenschap.”
Onze 180 gezinnen komen een heel jaar zelf hun groenten oogsten. Ze kiezen zelf hoeveel ze voor hun abonnement betalen, een bedrag tussen 250 en 300 euro. Op die manier dragen ze hun steentje bij voor mensen die in aanmerking komen voor het sociaal tarief van 100 euro per jaar. Het gaat over personen met verhoogde tegemoetkoming van de mutualiteit en over cliënten van het OCMW. Ook sociale huurders betalen het sociale tarief. Daarnaast verlagen we drempels door de optie om gespreid te betalen en zijn er ook aangepaste tarieven voor kinderen.
Opbouwwerker Iris
Een van de gebruikers van het sociale tarief is Merelyne. Zij woont samen met haar man en zoon Damian in een appartement in het centrum van Tienen. “Voor iemand die niet bijzonder houdt van groen, zal je me hier vaak aantreffen met mijn zoon,” lacht ze. “Er is altijd wel iemand om een praatje mee te slaan. We hebben hier onze draai gevonden.”
Damian heeft een vorm van autisme en is niet echt een ‘binnenmens’. Hij heeft liefst een goed gevuld programma en werkt graag met zijn handen. “We hebben boer Wannes al kunnen helpen met rogge snoeien en onkruid wieden. Samen oogsten is een fijn moment voor ons beiden. Alles smaakt hier veel lekkerder dan de groenten uit de winkel. Tomaten of look bijvoorbeeld. Deze week probeer ik romanesco”, lacht Merelyne.
Geen 100 km van veld tot bord
“Gezonde voeding is een basisbehoefte”, vult Iris aan. Wij geven de mensen hier op de Akker toegang tot gezond en onbespoten voedsel dat groeit volgens de seizoenen. Ondertussen maken we de mensen ook bewust van de ecologische uitdagingen en hoe zij zelf een rol kunnen spelen in de oplossingen. De groenten leggen hier geen honderden kilometers af tussen veld en bord. Ze worden doorgaans vervoerd met de fiets en altijd zonder verpakking. Vorig jaar hebben we zo 30 ton CO2-uitstoot uitgespaard. Het is zoals boer Wannes zegt: ‘‘Met de handen in de grond, krijg je letterlijk opnieuw contact met de oorsprong van je eten.”
Mensen in een kwetsbare positie zijn door hun beperkt budget vaak veroordeeld tot ongezonde voeding of tot voedselbedeling, waar ze geen keuzevrijheid hebben. De StadsAkker biedt hiervoor een alternatief, net zoals onze sociale kruideniers van Solikoop trouwens. Op termijn willen we die initiatieven opschalen.
Opbouwwerker Iris
Verbinding maken met de buurt
“We maken ook steeds verbinding met de buurt”, gaat Iris verder. “De StadsAkker ligt temidden van de stad, werkt fijn stof tegen en speelt door zijn grootte een vitale rol in gezondheidspreventie van de buurt. Dankzij de samenwerking met de stad, het OCMW en het ziekenhuis is deze groene long in de stad mogelijk en wordt een publieke buitenruimte gecreëerd die voor iedereen toegankelijk is en die ontmoetingen mogelijk maakt.”
“De betrokkenheid van de buurt bij de invulling van de site was voor ons heel belangrijk. Bij de opstart zijn we uitgebreid gaan praten met de inwoners van de wijk en de organisaties van de stad om hun noden te kennen. Zo zijn onder andere de speelzone en de hondenweide ontstaan. Het kunstwerk van Hans Geyens dat grote vleugels van slablaadjes toont, kwam er ook na gesprekken met de buurtbewoners.”
Verschillende sociale organisaties zoals Erm ’n Erm, een Vereniging Waar Armen Het Woord Nemen, OverKop Tienen en de PAAZ-afdeling van het ziekenhuis (Psychiatrische Afdeling) hebben een groepsabonnement. Zij oogsten hier eenmaal per maand hun groenten en maken er soep mee.
Voor scholen en andere organisaties hebben we een educatief aanbod opgestart. Stadsboer Wannes leidt geregeld kinderen rond en schotelt hen actieve opdrachten voor. Zo is de StadsAkker naast een oogstboerderij ook een rust- en ontmoetingsplaats voor buurtbewoners.
>> Lees meer over dit project
>> Bekijk de reportage van ROB-TV (16 juni 2019)