Een tijdperk komt ten einde. Opbouwwerker Katrien Laga blikt met veel voldoening terug op de afgelopen samenwerking met stad Harelbeke. Een periode van 9 jaar waarin ze er samen met bewoners, vrijwilligers, het lokaal bestuur en andere organisaties in slaagde om de centrumwijk te versterken, nieuwe noden te detecteren, drempels naar hulp -en dienstverlening te verlagen en creatieve, innovatieve experimenten op te zetten.
Hoe is het buurtopbouwwerk in Harelbeke negen jaar geleden begonnen?
Onze inzet richtte zich in het begin voornamelijk op de centrumwijk: een grijze buurt met druk autoverkeer, weinig buurtgevoel en kleine arbeidershuisjes van lage woonkwaliteit. De centrumwijk was toen nog een echte doorgangsbuurt zonder sterke identiteit en met een klein aanbod aan dienstverlening. Nochtans was er veel nood aan sterke dienstverlening. De cijfers uit De Kansarmoedeatlas gaven aan dat er in de wijk veel verdoken armoede heerste. Daarom besloten we samen het stadsbestuur dat de centrumwijk een nieuw elan moest krijgen. Na een grondige gebiedsanalyse organiseerden we enkele vernieuwende initiatieven die op de specifieke noden en behoeften van de wijk inspeelden.
Kan je enkele voorbeelden geven?
Eén voorbeeld is de evolutie van de reguliere voedselbedeling tot een echte sociale kruidenier.
Ik richtte me als opbouwwerker vooral op het onthaal van de bezoekers en peilde naar hun interesses en talenten. Met die informatie organiseerden we samen met de bewoners nieuwe activiteiten zoals breisessies, groepswerk, ontmoetings- en infomomenten zoals ‘Soep met Babbels’. De sociale kruidenier die z’n vaste stek kreeg in de Gentsestraat 9 bleef voor mij doorheen de jaren een belangrijke vindplek om stem te geven aan de ervaringen van mensen in een maatschappelijk kwetsbare positie. De informele babbels die ik er had, gaven me een goed zicht op de verschillende noden en behoeften in de wijk. De ervaringen van de gebruikers waren onmisbaar in het gesprek met het bestuur, betrokken diensten en organisaties. Op die manier verbeterden we mee de kwaliteit van de hulp- en dienstverlening.
Een andere verwezenlijking waar we mee onze schouders onder zetten, is het aanbod voor mensen met een migratieachtergrond. Negen jaar geleden was die zo goed als onbestaande. Tijdens mijn start en verkenning in de centrumwijk vertelden een aantal vrouwen mij dat ze het fijn zouden vinden om af en toe samen te komen om Nederlands te praten. Daarop heb ik twee jaar een buurtbabbel georganiseerd. We bereikten hierbij zo’n 50 dames uit 11 verschillende landen. Op deze manier maakten ze kennis met de buurt en tal van diensten en organisaties. Het initiatief inspireerde de dienst integratie van de stad om een aanbod van oefenkansen Nederlands te starten in samenwerking met Open School (nu Ligo). Intussen kennen deze ‘praattafels’ nog steeds een groot aantal deelnemers en groeien hieruit ook verdere initiatieven zoals de schoolbabbels, het praatcafé, …
Ik ben ook erg trots op het naaiatelier.
Sinds de opstart in 2016 tellen we zo’n 100 deelnemers van verschillende origine en socio-economische positie. Sommige zijn via de sociale dienst van het Huis van Welzijn tot hier geraakt, anderen via de sociale kruidenier, een heel aantal ook door mond-tot-mondreclame. Voor de deelnemers is het naaiatelier uitgegroeid tot een vertrouwde plek waar ze nieuwe mensen leren kennen en zich kunnen uitleven met naald en draad. Vanuit deze werking zijn ook heel wat nieuwe initiatieven en samenwerkingen gegroeid met diverse partners in de buurt en stad.
Het Digipunt is het meest recente initiatief en is er gekomen tijdens de coronaperiode, toen heel wat organisaties en diensten noodgedwongen overschakelden naar online dienstverlening. Toen werd zichtbaarder dat een grote groep van mensen niet voldoende gewapend was met de juiste tools of vaardigheden om mee te kunnen in die digitale wereld. Vandaag kunnen de inwoners van Harelbeke elke tweede en vierde maandag van de maand terecht in het Digipunt voor gratis hulp en ondersteuning bij het gebruik van hun computer, smartphone, internet, sociale media, enzovoort.
Welke momenten koester je, wat waren voor jou de hoogtepunten?
9 jaar is uiteraard erg lang en er zijn dan ook heel veel mooie momenten waar ik kan op terugblikken.
De periode waarin we onze eerste stapjes in de Gentsestraat 9 zetten met het pop-up naaiatelier en daarna ook de verhuis naar de GS9 met de sociale kruidenier en het buurtopbouwwerk zal me zeker bijblijven. Het traject dat we toen liepen om samen met de bezoekers, diensten en organisaties dit huis vorm te geven als ontmoetingshuis heeft heel wat belangrijke signalen én ideeën naar boven gebracht die zowel op vandaag als naar de toekomst toe heel wat kansen bieden.
Uiteraard zullen mij zeker ook alle contacten en babbels met mensen uit de buurt bijblijven, zowel onderweg in de wijk als tijdens activiteiten waar we vanuit het buurtopbouwwerk mee onze schouders zetten: het kidsfestival, wereldfeest, de babbelbanken, buurtbabbels, zomerpicknick met het naaiatelier, speelpretmobiel, Opstap wandeling, schoolbabbels en praattafel … Tal van warme initiatieven die voor mij zo belangrijk waren om voeling te houden met de buurt en bewoners.
Hoe wordt de werking zonder de inzet van SAAMO verdergezet?
- De sociale kruidenier in Harelbeke in de Gentsestraat 9 (GS9) draait volledig op een ploeg van vrijwilligers van vzw de Oever in samenwerking met het Huis van Welzijn.
- In het naaiatelier zijn vrijwilligers Carine, Greta, Ingrid en Christine een vaste waarde om de boel draaiende te houden en zij zullen dit in de toekomst ook verder doen. Zij krijgen hierbij ondersteuning van Safa, Toeleider in Diversiteit van het Huis van Welzijn.
- Het Digipunt gaat vanaf januari 2023 door in de bibliotheek. Onze vrijwilliger Jan Molenaar blijft in deze activiteit mee op post! Vanuit het traject Samen Digitaal wordt het Digipunt ook mee opgenomen in het verdere E-inclusie beleid van Stad Harelbeke.
- Vanuit het Huis van Welzijn wordt tot slot ook blijvend ingezet op een laagdrempelig aanbod van ontmoeting, informatie en vorming via de initiatieven in GS9 en ook buitenshuis in samenwerking met diensten en organisaties in Harelbeke.
Wat heb je als opbouwwerker in Harelbeke de afgelopen jaren geleerd?
Heel veel sowieso, maar spontaan denk ik vooral aan het belang van een oprechte en open houding en de noodzaak van verbinding en samenwerking.
Als opbouwwerker nemen we heel wat verschillende rollen op door van onderuit samen te werken met bewoners, een stevige vrijwilligersgroep bijeen te brengen of te dialogeren met de lokale overheid en te netwerken met andere organisaties.
Als opbouwwerker primeert bij mij alvast altijd het gevoel om samen op pad te gaan en zoveel als mogelijk ook de krachten te bundelen en kansen en talenten te zien bij de bewoners.
Ook al weten we vaak niet de juiste oplossing of het juiste antwoord op een maatschappelijk probleem, samen op pad gaan en samen op zoek gaan is hierbij zo belangrijk. Of we dan altijd komen tot dé oplossing of hét antwoord? Zeker niet altijd! Toch is het dat samen zoeken met de bewoners, partners en het lokaal bestuur dat me zeker bijblijft en dat voor mij de essentie blijft van opbouwwerk.
Vanaf 1 januari 2023 zet Katrien Laga haar expertise vanuit het buurtopbouwwerk in voor projecten in Brugge en Roeselare.