Afgelopen weken deelden we 10 richtlijnen om het beeld bij te stellen.
10 keer weerwerk tegen hardnekkige vooroordelen. De rode draad: geloof niet alles wat de ronde doet over mensen die sociale
bescherming krijgen. We bouwen van hieruit verder aan een samenleving waar iedereen menswaardig kan leven. We deelden ze de voorbije weken, en brengen ze hier opnieuw samen. Dit zijn onze richtlijnen voor een sterke sociale bescherming:
Maak lonen hoog genoeg
In België heeft iemand die werkt 4,7% kans om in armoede te belanden. Dat gaat over ongeveer 230.000 werkende armen.
Een deel van de oplossing: hogere lonen. Ze zijn betaalbaar. Steeds minder winst gaat naar lonen, en de bijdrage van werkgevers aan de sociale zekerheid werd de afgelopen jaren verlaagd.
Zorg dat uitkeringen boven de Europese armoedegrens liggen
Denk je dat je met een minimum werkloosheidsuitkering of leefloon rondkomt? Think again. Vooral wie moet huren op de private markt redt het vaak niet.
Alle uitkeringen moeten verhoogd worden tot boven de Europese armoedegrens. Logisch, toch?
Vertrouw mensen. Bouw geen voorwaarden in die niet werken
Een solidaire samenleving mag iets van mensen verwachten, maar moet altijd een menswaardig leven garanderen.
Door steeds meer voorwaarden in te bouwen, verdwijnt die garantie.
Wat helpt? Goede sociale begeleiding en vertrouwen.
Wat werkt niet? Sancties. Die zorgen voor stress, duwen mensen naar slecht betaalde en onzekere jobs, en houden hen gevangen in kwetsbaarheid.
Maak iedereen gelijk voor de wet
Steeds meer bevoegdheden worden doorgeschoven naar steden en gemeenten, die eigen regels hanteren.
Het resultaat: sommige mensen krijgen meer, anderen minder – afhankelijk van hun woonplaats.
Dat is niet fair. Sommige gemeenten gebruiken voorwaarden om bepaalde groepen te weren. Dat is discriminatie. Sociale bescherming moet minstens op Vlaams en bij voorkeur federaal niveau geregeld worden.
Garandeer de menselijke waardigheid voor elke mens op ons grondgebied
In België leven ongeveer 120.000 mensen zonder wettig verblijf. Ze leven vaak in de marge en worden uitgebuit in precaire jobs.
Ook zij moeten toegang krijgen tot sociale bescherming. Een menswaardig leven is een universeel recht.
Laat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen
Wie rijk is, moet meer bijdragen – in totaal én procentueel.
Vandaag bezit de top 10% van de Belgen evenveel als de rest, maar hun belastingdruk daalt.
Dat is onaanvaardbaar. Er is een groot draagvlak voor hogere belastingen op grote vermogens.
Blijf sociale bescherming organiseren via een institutioneel systeem van indirecte solidariteit
Sociale bescherming werkt via bijdragen van iedereen, voor iedereen.
Soms heb je steun nodig, soms niet – maar je draagt altijd bij.
Het systeem moet georganiseerd worden door de overheid, niet afhankelijk zijn van liefdadigheid.
Solidariteit is een recht, geen gunst.
Behoud het systeem van progressief universalisme
Sociale bescherming moet er zijn voor een brede groep, met extra steun voor wie het nodig heeft.
Waarom niet alleen voor wie weinig heeft?
Omdat dat het draagvlak ondermijnt. Een systeem voor de armen is een arm systeem.
Organiseer proactieve dienstverlening en automatische rechtentoekenning
Veel mensen weten niet waar ze recht op hebben of durven de stap niet zetten.
De overheid moet zelf nagaan of iemand in aanmerking komt, en automatisch rechten toekennen.
Als dat niet kan, moet het aanvraagproces zo eenvoudig mogelijk zijn.
Behoud onze sterke sociale zekerheid met de bijstand als laatste vangnet
Er is een tendens om de sociale zekerheid af te bouwen: werkloosheid wordt in tijd beperkt, wachttijden worden verlengd, inschakelingsuitkeringen verdwijnen.
Dat duwt mensen in financiële onzekerheid.
Het aantal mensen met een leefloon is gestegen van 82.345 in 2008 naar 156.480 in 2023.
Meer mensen vallen uit de boot en kunnen niet bijdragen aan de samenleving.
Dat verzwakt ons allemaal.
We delen de richtlijnen. Maar ons werk stopt niet.
Met deze tien richtlijnen kiezen we voor een samenleving die niemand achterlaat. We blijven ze delen, herhalen en verdedigen.
We blijven het opnemen tegen vooroordelen en desinformatie. Misbruik is de uitzondering en niet de regel.
We blijven bouwen aan sociale bescherming als systeem van solidariteit, rechtvaardigheid en menselijkheid.