Eind januari 2021 werd met een online-event ’10 jaar Torekes’ gevierd. De munt beloont bewoners uit de wijk Rabot-Blaisantvest voor hun vrijwillige inzet voor de buurt, de buren of het milieu: opruimen van zwerfvuil, voorlezen voor kinderen of voetbaltraining geven. Met de Torekes kunnen bewoners betalen in plaatselijke winkels, bij de projectpartners, of in het Torekesloket.
“Het doel van de wijkmunt is mensen motiveren om zich in te zetten voor de wijk”, zegt Torekesbeheerder Sofie Claeyssens van Samenlevingsopbouw Gent. “De munt is een stimulans voor bewoners om te participeren en zorgde de voorbije tien jaar voor een hechtere gemeenschap in de Rabotwijk. De sterke betrokkenheid en ontplooiing van mensen is één van de successen van de Torekes. Voor Samenlevingsopbouw, scholen en wijkgerichte organisaties is het een concreet instrument om nieuwe activiteiten op te zetten met de buurt en vrijwilligers hiervoor te waarderen. Door mensen samen te brengen ontstaan ideeën, initiatieven, groeien dromen voor de toekomst, en die gaan van een ‘bib voor de school’ tot ‘vuilnisbakken in de winkelstraat’. Onze bevraging bij leden van de Torekesraden over de toekomst van het project levert een enthousiaste top drie op: een grotere Torekesgemeenschap met nog meer bewoners, talloze ideeën voor nieuwe initiatieven, en een uitbreiding van de munt naar meerdere wijken tot zelfs een heuse stadsmunt.”
Digimunt
“Eén van de plannen is het digitaliseren van de Torekesmunt”, legt Sofie uit. “Muntuit vzw, het netwerk voor gemeenschapsmunten in Vlaanderen en Brussel waar ook Samenlevingsopbouw Gent deel van uitmaakt, ontwikkelde samen met The Studio een app die de papieren munt kan vervangen. Ook de expertise en ervaringen met de wijkmunt Torekes werden ingezet voor de ontwikkeling van de app. Maar koken kost geld. Muntuit rekent op subsidies voor de verdere ontwikkeling en lancering. Kiezen voor een digitaal systeem vergt ook inspanningen om de toegankelijkheid te garanderen voor alle wijkbewoners. Voor mensen die geen smartphone hebben of niet vertrouwd zijn met het gebruik van een app komt er in een overgangsfase een fysieke kaart met een QR-code.”
“Het gebruik van zo’n app zal het administratieve werk verlichten. Nu gaat een groot deel van mijn tijd naar de distributie van de papieren biljetten en de registratie van transacties. De boekhouding moet kloppen, hé”, lacht Sofie. “Met een app zal er meer tijd zijn voor het verder uitbouwen van de inhoudelijke werking.”
“Een ander pluspunt is dat we beter zullen kunnen volgen hoe de munt circuleert en wat de munt doet in de wijk”, gaat Sofie verder. “Vrijwilligers krijgen Torekes als waardering voor hun inzet en gebruiken die op hun beurt om producten en diensten te betalen bij lokale handelaars en wijkorganisaties. Met een app kunnen we die bewegingen beter monitoren en de impact van de Torekes aantonen, ook naar het lokale beleid. Naar het beleid willen we aantonen dat hun investering in de wijkmunt echt wel rendeert en z’n doel haalt. Namelijk, nieuwe initiatieven op poten zetten die het leven in de wijk aangenamer maken, en dynamiek en solidariteit tussen mensen teweegbrengen”, zegt Sofie overtuigt. “Op basis van onze ervaring denken we dat een gemeenschapsmunt best werkt op wijkniveau. We zullen de expertise die we de voorbije jaren opbouwden zeker inbrengen in het toekomstig debat over een stadsmunt voor Gent en hoe die best wordt uitgerold met verankering in de wijken.”
Denkoefening over de betekenis van ‘werk’
“Het Torekesproject brengt talenten en vaardigheden van bewoners aan het licht en doet sommigen dromen van een kwaliteitsvolle en betaalde job”, vertelt Sofie. “Vooral voor mensen in kwetsbare posities krijgen ‘werk’ en ‘inkomen’ een centrale betekenis in het Torekesproject. Maar aan die verwachting kan het project niet beantwoorden.”
“Het ‘Torekesproject als hefboom voor de wijkonderneming’, die link hebben we na onderzoek losgelaten”, gaat ze verder. “Het project leert dat vrijwilligers deelnemen vanuit verschillende motivaties. Je hebt mensen die zich louter vrijwillig willen inzetten voor de buurt, mensen voor wie het inkomensverhogend effect belangrijk is, en mensen die het zien als werk gekoppeld aan een loon. Door met het Torekesproject te focussen op jobs zouden we voorbijgaan aan het opzet van de werking, namelijk een vrijwillige inzet van bewoners voor hun straat, park of buren. Betaalde jobcreatie en vrijwilligersinzet zijn binnen dit project niet te combineren.”
“Daarom is het ‘experiment wijkonderneming’ losgekoppeld van het Torekesproject. Beiden kunnen elkaar wel versterken in het ontwikkelen van diensten en goederen op vraag van en voor de wijk. Een voorbeeld daarvan is het houtatelier van de wijkonderneming waar betaalde krachten bloembakken maken. Bewoners kunnen die bloembakken nadien aankopen met de wijkmunt in het Torekesloket. Samenwerking tussen partners en inzet van vele bewoners maken van Rabot een aangename wijk”, besluit Sofie.
Torekes is een project van Samenlevingsopbouw Gent met financiële steun van de Stad Gent
Heb je het online evenement gemist? Herbekijk hier het verloop van de avond!