CORONABOETES Moeten we mensen in de armoede duwen ter bestrijding van het coronavirus, vraagt Fanny Cloquet zich af.
Ik investeer in de kracht van mensen in maatschappelijk kwetsbare posities. Samen met hen werk ik aan een socialer beleid. Zo begeleid ik een jong gezin voor het renovatieproject ‘Gent Knapt Op’. Zij krijgen budget en begeleiding om de ramen van hun appartement van dubbel glas te voorzien. We vernieuwen elektriciteit en sanitair volgens de huidige kwaliteitsnormen. Het bedrag voor de renovatie betalen zij terug op het moment dat de woning van eigenaar wisselt. Op die manier kan het gezin in een veilige, kwaliteitsvolle woning leven. De energiezuinigheid zal meer dan verdubbelen.
Ik maak van de opgebouwde vertrouwensband met dit gezin gebruik om de link te leggen naar bestaande diensten die hen helpen op het vlak van opvoeding, gezondheidszorg en werkbegeleiding. Met het OCMW zoeken we oplossingen voor voeding, kledij voor hun twee kinderen en benzine. Ze hebben financieel geen gemakkelijke start gehad, kort na de geboorte van hun eerste kind werd de vader ernstig ziek. Hij kon hierdoor vier jaar niet werken.
Schade aan de samenleving
De vader vertelt me op het einde van mijn bezoek dat ze die zaterdag de verjaardag vierden van zijn broer. Er waren tien familieleden in de woning van de broer. Dit is uiteraard een ernstige overtreding van de coronamaatregelen. De politie kwam ter plaatse. Elke volwassene kreeg per persoon 750 euro boete. De broer kreeg als organisator 4.000 euro boete. Het koppel in kwestie was onvoldoende op de hoogte van de regels. Zij waren ook niet op de hoogte van hun rechten tot verdediging.
Optreden tegen mensen die de coronamaatregelen overtreden, valt niet te betwisten. De disproportionaliteit van de boete daarentegen is onaanvaardbaar. De boete van 4.000 euro heeft voor het familielid zware gevolgen. De 750 euro betekent meer dan twee derde van het maandelijkse inkomen van het koppel dat ik begeleid. Een eerste boete zonder waarschuwing mag nooit zulke vergaande gevolgen hebben. Met een bedrag van 200 euro zouden zij hun les ook geleerd hebben.
De hoge geldboete veroorzaakt schade aan de samenleving door deze mensen op een afbetalingsplan te zetten met weinig ruimte voor onder andere gezonde voeding voor de kinderen. Het is cynisch om als maatschappij geld, tijd en middelen te steken in het verbeteren van de maatschappelijke positie en woonsituatie van mensen, om ze nadien genadeloos met de andere hand terug regelrecht in de armoede te duwen.
Naar een Fins systeem?
Een proportionele boete moet aansluiten bij de financiële positie van elk individu. Dit werkt in twee richtingen. Voor een deel van de bevolking zijn vaste boetes proportioneel zodanig laag dat zij er geen praktische last van ondervinden. Voor een ander deel van de bevolking brengen vaste boetes hen onevenredig zwaar in de problemen.
Een verjaardagsfeest met tien familieleden is absoluut niet oké. Een lockdownfeest met nog veel meer dan tien, waarvan sommige organisatoren de boetes soms met de glimlach betalen, is ook niet oké. Als de overheid ervoor kiest om de overtreder van de coronamaatregelen in de portemonnee te raken, dan mag dit niet arbitrair toegepast worden. Zoals op de economische bladzijden van de krant te lezen was: terwijl het gros van de Belgen vorig jaar 45,5 miljard rijker werd, werden zwakkere groepen nog kwetsbaarder door de pandemie (DS 15 april). Een strafsysteem dat dit nog verder versterkt, verliest legitimiteit. Alleen faire maatregelen kunnen het draagvlak voor handhaving vergroten. Alle andere ondermijnen ze verder.
In een groot aantal Europese landen zijn boetes inkomensafhankelijk. Het zogenoemde ‘dagboetestelsel’ wordt toegepast in onder andere Duitsland, Zwitserland, Denemarken, Zweden en Finland. Elke overtreder krijgt een boete, alleen de hoogte ervan varieert. België neemt graag en gretig een voorbeeld aan Scandinavische landen. Hoog tijd om ook daarin een stap verder te zetten.