De federale regering nam de beslissing om bij 400.000 gezinnen het sociaal tarief terug te schroeven. Tegen volgende winter hebben ze geen recht meer op het sociaal tarief. In de tussenliggende maanden gaat hun energiefactuur in sprongen omhoog. Energieopbouwwerker Stefan Goemaere schrijft waarom deze maatregel onrechtvaardig is.
Van 136 euro sociaal tarief naar 463 euro ontradingstarief
De beslissing werd genomen omdat deze sociale maatregel de schatkist veel geld kost. Het klopt dat deze maatregel budgettair veel meer kostte dan vorige jaren, maar de kost van energie was dan ook absurd hoog.
De winst van de maartregel was navenant hoog. 400.000 gezinnen kregen extra ademruimte en werden beschermd tegen energiearmoede. Nu dreigt voor hen alsnog de stress van een onzekere energiefactuur en budgettaire problemen.
400.000 gezinnen met lage inkomens zijn de verliezers van deze beslissing. Maar aan Vlaamse kant zijn er extra zware verliezers. Namelijk de Vlaamse gezinnen die wegens eerdere betaalproblemen bij de vangnetleverancier Fluvius terecht kwamen en zullen komen. Vallen ze onder de inkomensgrens van de Verhoogde Tegemoetkoming, dus de 20% laagste inkomens, dan krijgen ze ook bij Fluvius het sociaal tarief. Maar nu ze dit tarief verliezen, vallen ze van het goedkoopste tarief meteen terug op het allerhoogste tarief: het zogenaamde “ontradingstarief”.
We maken dit concreet.
In deze maand februari betaal je voor een gemiddeld verbruik (elektriciteit en aardgas samen) met sociaal tarief 136 euro, met het goedkoopste contract 242 euro, met een gemiddeld contract 314 euro en bij Fluvius maar liefst 463 euro.
Bij de komende hervorming van de sociale tarieven vraagt SAAMO dat dit ‘ontradend’ tarief dan ook mee in de hervorming wordt omvat. Beide tarieven worden immers door de federale CREG berekend.
Ken sociaal tarief enkel toe op basis van inkomen
We zullen blijven ijveren voor een sociaal tarief dat bedoeld is om de laagste inkomens te beschermen tegen energiearmoede. De inkomensgrens verhoogde tegemoetkoming is voor ons dan ook de meest logische maatstaf. Een inkomensgrens is volgens ons ook beter te hanteren en te rechtvaardigen dan het gebruik van “categorieën”.
Flankerende maatregelen
De energiewerkers van SAAMO hebben overigens nog meer ideeën voor de hervorming. Via het organiseren van een federale groepsaankoop kan de kost voor de schatkist gedrukt worden, via het verplicht leveren van groene stroom kan er naast sociale winst ook ecologische winst gerealiseerd worden, … We reiken de federale overheid dan ook de hand om, samen met de mensen in energiearmoede, betrokken te worden bij de hervorming van de sociale tarieven.
203 miljoen voor sociaal tarief versus 1,9 miljard voor bedrijfswagens
Overigens is de ‘kost’ voor de schatkist relatief. Als je die tegenover bepaalde andere onkosten zet, krijg je een heel ander beeld. We keren even terug in de tijd naar pre-corona en pre-energiecrisis. In 2019 gaf de overheid 203 miljoen euro uit aan het sociaal tarief. Toen kregen 600.000 gezinnen dit tarief toegepast. Doe dit bedrag maal twee voor de uitbreiding van de doelgroep (de fameuze 400.000 gezinnen) en je hebt nog niet het door diezelfde overheid in datzelfde jaar 2019 gesubsidieerde bedrag aan tankkaarten: 481 miljoen euro. Laat staan de onrechtstreeks gesubsidieerde kost aan bedrijfswagen: 1,968 miljard.
De 560.000 bedrijfswagens vormen dus een veelvoud van de kost voor 1.000.000 gezinnen. De helft van die wagens behoren tot eigenaars uit de 10% hoogste inkomens, het uitgebreide sociaal tarief komt de 20% laagste inkomens toe.
Of hoe Mattheus ook hier terug de kop opsteekt: “Want wie heeft, zal nog meer krijgen en wel in overvloed, maar wie niets heeft zal zelfs wat hij heeft hem ontnomen worden”. De laagste inkomens betalen het gelag van de permanente BTW-verlaging en de gedeeltelijke compensatie door de accijnsverhoging.
We hopen dat de hervorming dan ook een echte hervorming is en dat de federale regering een keuze maakt om de laagste inkomens te beschermen in plaats van iedereen iets te geven. Het toekomstig sociaal tarief moet inderdaad minder arbitrair zijn, maar dit betekent niet dat de huidige groep beschermde afnemers afgebouwd moet worden. Het is dan ook heel jammer dat de afbouw er eerder is gekomen dan de hervorming. Andersom was veel sociaal-rechtvaardiger geweest.