Skip to content

We wonnen: Vlaamse sociale bescherming blijft overeind

06/09/2023

Het Grondwettelijk Hof oordeelde dat verschillende wijzigingen die de Vlaamse Regering aanbracht aan de Vlaamse sociale bescherming ongrondwettelijk zijn. Dat deed ze nadat 19 middenveldorganisaties, waaronder SAAMO, een verzoek tot vernietiging indienden.

Wat is de Vlaamse sociale bescherming?

De Vlaamse sociale bescherming is een verplichte verzekering. Er zitten verschillende soorten hulp in, zoals het zorgbudget voor zwaar zorgbehoevenden, het zorgbudget voor ouderen met een zorgnood en het zorgbudget voor personen met een handicap. Wie ziek is, kan in België rekenen op de federale sociale zekerheid. Zo krijg je dokterskosten en medicatie terugbetaald. Wie veel extra zorg nodig heeft, krijgt steun van de Vlaamse sociale bescherming. Hij of zij krijgt dan een zorgbudget. De Vlaamse sociale bescherming is gekoppeld aan het betalen van een jaarlijkse premie. Vaak krijg je die rekening van je mutualiteit.

Wat werd er in 2021 gewijzigd in de Vlaamse sociale bescherming?

10 jaar in België verblijven

Vóór het bestreden decreet kon iemand een zorgbudget krijgen als hij gedurende ten minste vijf jaar ononderbroken in Vlaanderen of Brussel woonde of ononderbroken sociaal verzekerd was in een lidstaat van de Europese Unie. Het bestreden decreet trekt die voorwaarde op naar tien jaar en voert een nieuwe voorwaarde in, namelijk een succesvolle inburgeringsplicht.

5 jaar geen korting voor mensen met een laag inkomen

Personen die recht hebben op een verhoogde tegemoetkoming in de ziekteverzekering hebben recht op een sociale correctie op het bedrag van de zorgpremie dat zij moeten betalen. Zij betalen dus minder. Het bestreden decreet maakt de toekenning van die sociale correctie afhankelijk van een verblijfsduurvoorwaarde van vijf jaar. Het decreet maakt de toekenning van de sociale correctie eveneens afhankelijk van het voldoen aan de inburgeringsplicht.

Dossiertaks als je niet akkoord bent met een beslissing

Er kwam een dossiertaks van 75 euro voor wie een beslissing over het zorgbudget wilde aanvechten. Een aantal categorieën kregen een vrijstelling. Rechthebbenden op verhoogde tegemoetkoming in de federale ziekteverzekering kregen een gedeeltelijke vrijstelling. Vóór het bestreden decreet was het administratief beroep gratis.

Hoe gingen we hiertegen in verzet?

19 middenveldorganisaties, waaronder SAAMO, groepeerden zich onder de noemer “Iedereen beschermd” en trokken naar het Grondwettelijk Hof. Een verzoekschrift met sterke juridische argumenten werd ingediend bij het Grondwettelijk Hof op 26 januari 2022. De pleidooien volgden op 17 mei 2023. Op 20 juli 2023 viel de beslissing dat het decreet op verschillende punten in strijd is met de grondwet.

Wat heeft het Grondwettelijk Hof beslist?

Geen verblijfsvoorwaarde van 10 jaar

Ten eerste vernietigt het Hof de bepaling waarbij de verblijfsvoorwaarde wordt opgetrokken van vijf naar tien jaar. Het Hof vernietigt ook de bijkomende voorwaarde om te voldoen aan de inburgeringsplicht.

Personen met een ernstige zorgnood zouden door de beide voorwaarden minder snel dan voorheen steun krijgen. Het Hof oordeelt dat deze voorwaarden een aanzienlijke achteruitgang van de bescherming betekenen.

Dat kan grondwettelijk enkel kan als de decreetgever daarvoor een redelijke verantwoording geeft. De overheid beweerde dat de nieuwe bepalingen nodig zijn om de financiële houdbaarheid van de Vlaamse sociale bescherming te behouden en om het evenwicht tussen de betaalde zorgpremies en de toegekende zorgbudgetten te garanderen. Het Grondwettelijk Hof onderzocht die argumenten en stelde vast dat ze om verschillende redenen niet overeind blijven. De argumenten zijn volgens het Hof dus geen redelijke verantwoording voor de aanzienlijke achteruitgang van de bescherming.

Voor iedereen dezelfde korting als je een laag inkomen hebt

Ook de koppeling van een sociale correctie op het bedrag van de zorgpremie aan een verblijfsduurvoorwaarde van vijf jaar is volgens het Hof ongrondwettig. Het gaat om mensen die het volledige bedrag van de premie niet kunnen betalen, met boetes tot gevolg. Het principe om mensen voldoende en voldoende lang te laten bijdragen aan de Vlaamse sociale bescherming is volgens het Hof geen redelijke verantwoording voor de aanzienlijke achteruitgang van de bescherming. Daarnaast oordeelt het Hof ook hier weer dat de financiële haalbaarheid van het systeem geen redelijke verantwoording is.

Verder bepaalt het Hof dat van een sociale correctie geen instrument mag worden gemaakt voor de afdwingbaarheid van de inburgeringsplicht, aangezien er geen enkel verband is tussen de inburgeringsplicht en de financiële positie van de betrokken persoon. Ook hier is er geen redelijke verantwoording voor de aanzienlijke achteruitgang van het beschermingsniveau.

De dossiertaks aanpassen

Een dossiertaks bij het instellen van een administratief beroep is volgens het Hof grondwettelijk. Dat de decreetgever een aantal categorieën volledig vrijstelt en mensen die recht hebben op een verhoogde tegemoetkoming slechts gedeeltelijk vrijstelt is volgens het Hof echter discriminerend.

Volg de coalitie ‘Iedereen beschermd’

Lees het volledige arrest van het Grondwettelijk Hof

 

Wil je op de hoogte blijven van ons nieuws?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief.

Dit veld is bedoeld voor validatiedoeleinden en moet niet worden gewijzigd.

Back To Top