Skip to content

Goed nieuws: verlenging lerend netwerk brugfiguren onderwijs

20/12/2022

Scholen worden geconfronteerd met stijgende armoede en toenemende welzijnsnoden bij hun leerlingen. Zij merken dat steeds meer gezinnen het moeilijk hebben en trekken aan de alarmbel. Lokale besturen voelen de nood en zetten brugfiguren onderwijs in om scholen en gezinnen te ondersteunen.

Brugfiguren bouwen een vertrouwensband op met gezinnen in een maatschappelijk kwetsbare positie, de school en sociale partners. Een uitdagende job! En dan is het goed om een klankbord te hebben en te kunnen uitwisselen met collega’s over hoe zij die uitdaging aanpakken.

In West-Vlaanderen brachten tussen 2020 en 2022 SAAMO, de cel flankerend Onderwijs van de Provincie West-Vlaanderen en het APB Vonk brugfiguren samen in een lerend netwerk; een ondersteuningstraject van drie jaar met intervisie, vorming en trefdagen. En met succes! Daarom besliste de Provincie begin december om de formule nog eens te verlengen. Organisatoren Joke Dekoninck (SAAMO), Joke Vanhoorne (Provincie) en Ingrid Remmery (Vonk) maken een bilan op van de eerste periode.

Leren van elkaar en reflecteren over eigen rol

Vandaag nemen 48 brugfiguren uit 35 West-Vlaamse gemeenten deel aan het lerend netwerk. SAAMO, de Provincie en Vonk slaan de handen in elkaar om hen te versterken in hun job. In het netwerk maken de deelnemers onder andere ook kennis met de verschillen in taakinvulling door gemeenten die brugfiguren inzetten. Dat zorgt voor reflectie over de eigen rol en aanpak in de eigen lokale context.

Ik vind het fijn om collega’s te leren kennen die met hetzelfde bezig zijn. Er is veel herkenning. Samen nadenken en uitwisselen geeft mij energie om verder aan de slag te gaan als brugfiguur.  -uit evaluatie 3 jaar lerend netwerk

Ingrid Remmery (Vonk): Tijdens de intervisies ontmoeten de brugfiguren collega’s uit andere gemeenten. Ze inspireren elkaar via succesverhalen en reflecteren over zaken waarop ze vastlopen in hun job. We merken dat de brugfiguren ook buiten de georganiseerde intervisiemomenten elkaar al eens opzoeken om van gedachten te wisselen of voor advies. Dat is een positieve evolutie.

Joke Vanhoorne (Provincie): In de intervisiegroepen zorgen we voor een mix van brugfiguren uit centrumsteden, kleinstedelijke en landelijke gemeenten. Hoewel de context (lokaal bestuur en scholen) waarin ze werken vaak verschilt, is er ook veel herkenning omdat iedereen met dezelfde vragen zit.

Ingrid Remmery: Tijdens de intervisies wordt voldoende ruimte voorzien voor vragen die leven binnen de groep. Soms werken we aanvullend rond een centraal thema. Zo namen we het thema  ‘de samenwerking tussen CLB en brugfiguur’ onder de loep met input van externe onderzoekers van Hogent.

Joke Vanhoorne: De samenwerking tussen onderwijs en welzijn is voor de brugfiguren natuurlijk een belangrijk thema. In 2021 organiseerden we in dit kader dan ook een trefmoment over gelijke onderwijskansen.

Joke Dekoninck (SAAMO): Een ander onderwerp dat in een vorming werd opgenomen was ‘beroepsgeheim en discretieplicht’. Brugfiguren weten niet altijd goed welke gegevens en informatie ze mogen delen.  Experten van SAM vzw maakten hen hierin wegwijs en vertelden hoe ze binnen bepaalde grenzen toch het interprofessioneel samenwerken tussen onderwijs en welzijn kunnen stimuleren. De kracht van onze vormingen is dat we informatie op maat van de brugfiguren brengen. We werken met herkenbare cases zodat ze ermee aan de slag kunnen in hun praktijk.

Joke Vanhoorne: Er is ook een intervisiegroep voor beleidsmedewerkers van lokale besturen. Zij delen hun ervaringen over de opstart en het beleidsmatige aspect van een brugfigurenwerking in hun gemeente.

Signalen detecteren

Joke Dekoninck: Brugfiguren staan in de frontlinie: ze zien en horen wat er leeft bij gezinnen. Hun handelingsruimte ligt niet vast in uitgeschreven regels en procedures. De basis is ‘vertrouwen’ en aanvoelen hoe lang ze zelf een gezin kunnen ondersteunen en wanneer het nodig is toe te leiden naar meer specifieke ondersteuning. Om hen bij die doorverwijzing te helpen ontwikkelden we een overzicht van diensten en organisaties die relevant zijn voor brugfiguren.

Een valkuil is wel dat de brug naar verdere dienstverlening niet altijd makkelijk is omdat deze onder druk staat door personeelstekort, beperkte financiële middelen of een hoge drempel om er naar toe te gaan voor gezinnen. Zo komt de brugfunctie af en toe in het gedrang.

We krijgen vaak te maken met crisissituaties.  We melden gezinnen aan bij een bepaalde dienst. Ze komen op een wachtlijst, maar dan blijft het maanden stil. Ik kan als brugfiguur wel wat rust bieden, maar ik ben geen psycholoog of therapeut. -uit evaluatie 3 jaar lerend netwerk

Joke Vanhoorne: Tijdens de intervisies geven brugfiguren aan dat ze nog meer de ‘luis in de pels’ willen zijn. Naast het ondersteunen van gezinnen willen ze nog meer inzetten op de beleidsmatige ondersteuning van scholen om de brug te maken tussen ouders en de school.

Joke Dekoninck: Brugfiguren merken dat scholen al veel inspanningen doen, maar de kennis bij leerkrachten over armoede is vaak nog beperkt. Zij missen tools om armoede te detecteren en om er mee om te gaan. Door de groeiende diversiteit, ook in landelijke gemeenten, komen er steeds meer vragen van scholen bij de brugfiguren over het bereiken van ouders met een migratieachtergrond.

Het is niet altijd gemakkelijk om afstemming te vinden tussen de verwachtingen van de school en de draagkracht van het gezin. Scholen hebben soms moeite om zich in te leven in de kwetsbare situaties waarin mensen elke dag moeten leven.  -uit intervisie

Dromen over de komende jaren

Joke Vanhoorne: De Provincie wil lokale besturen ondersteunen in het uitwerken van een flankerend onderwijsbeleid die inspeelt op nieuwe lokale uitdagingen. De opstart van een brugfigurenwerking is daar een element van. De rol van de Provincie is het platform aanbieden, verbindend werken en samenwerking stimuleren. De werking brugfiguren onderwijs omvat dit allemaal.

De deelnemers evalueren het lerend netwerk als een meerwaarde en er blijven steeds nieuwe vragen komen om aan te sluiten. Dit toont dat de brugfiguren ons initiatief erg waarderen en dat we tegemoet komen aan een nood. Samen met onze partners Vonk en SAAMO en de lokale besturen willen we de samenwerking dan ook graag verderzetten.

De intervisies verbreden mijn kennis en mijn netwerk. Ik vind het heel verrijkend en ga steeds met nieuwe ideeën naar huis. -uit de evaluatie 3 jaar lerend netwerk

Ingrid Remmery:  Het leren en ontwikkelen van de professionals van de West-Vlaamse lokale besturen is een speerpunt voor APB Vonk. Binnen de samenwerking neemt Vonk dan ook graag de procesbegeleiding van de intervisiegroepen verder op zich. Het is onze ambitie om de brugfiguren ook online (nog) dichter bij elkaar te brengen via een vernieuwd leerplatform.

Joke Dekoninck: Ik kijk uit naar fysieke trefmomenten want door corona moesten we die online organiseren. Nu brengen we op de trefmomenten vooral de welzijnspartners samen en de uitdaging is om ook het onderwijs hierbij te betrekken.

Leerkansen verhogen bij kinderen in een kwetsbare situatie

Joke Dekoninck: Drie jaar geleden zijn we gestart met twee intervisiegroepen van elk 12 personen. Vandaag zijn er 48 deelnemers verdeeld over drie groepen. Die toename geeft mij een dubbel gevoel. Ik ben blij dat lokale besturen binnen hun flankerend onderwijsbeleid kiezen voor het inzetten van een brugfiguur. Anderzijds betekent dat ook dat de armoede zichtbaarder wordt en de druk op scholen toeneemt. De overtuiging dat onderwijs en welzijn moeten samenwerken is er. Met het lerend netwerk proberen we die samenwerking concreet vorm te geven.

Scholen kunnen de armoede niet oplossen, maar ze kunnen wel armoedevaardiger worden en een preventieve rol opnemen in het detecteren van armoederisico’s bij gezinnen.

Door samen te werken met een brugfiguur en met de ouders kunnen scholen zelfs met kleine interventies heel veel invloed hebben op de leerkansen van kinderen in een kwetsbare positie. SAAMO blijft dan ook z’n steentje bijdragen aan het netwerk zodat brugfiguren zich verder kunnen ontwikkelen als optimale schakel tussen gezinnen, onderwijs en welzijn.

Lees meer over de Brugfigurenwerking Onderwijs

Ontdek ons inspiratie-en praktijkboek brugfiguren in landelijke omgeving

Lees hoe twee mama’s de ondersteuning van een brugfiguur ervaren

 

Back To Top