Vlaamse sociale bescherming: velen zullen het in Keulen horen donderen. Toch betaalt elk van ons er elk jaar voor. Een keer per jaar krijgen we een brief in de bus om 54 euro (of in sommige gevallen 27 euro) te betalen aan de mutualiteit. In ruil wordt er in bepaalde gevallen voor ons gezorgd. Of dat zou toch zo moeten zijn. Vorig jaar werden de regels echter veranderd, en dat is geen goed nieuws.

We praten er over met Laura en Belinda. Laura is advocaat bij Progress Lawyers Network en Belinda is 9 jaar in België en kwam als sociaal werker de laatste jaren regelmatig in contact met mensen dezelfde situatie.

Wat is de Vlaamse sociale bescherming eigenlijk?

Laura: “Je kan de Vlaamse sociale bescherming zien als een Vlaamse spaarpot die we samen aanleggen voor mensen die extra zorg nodig hebben. Denk daarbij aan oudere mensen, mensen met een beperking of mensen die langdurig ziek zijn.”

“Als je ziek bent, heb je veel kosten. De kosten van de dokter of medicijnen worden terugbetaald met geld van de federale overheid, op het niveau van België. Maar wie langdurig zorg nodig heeft, heeft ook extra kosten die niet medisch zijn. Denk daarbij aan de kosten van een rolstoel, hulp bij boodschappen of de kosten om in een woonzorgcentrum te wonen. Voor die kosten sparen we samen in de Vlaamse sociale bescherming. Wie het nodig heeft kan in sommige gevallen recht hebben op een zorgbudget om een deel van deze kosten te betalen.”

“We betalen allemaal mee en als het nodig is, krijgen we zorg. Dat is hoe het zou moeten zijn.”

Belinda: “Een tegenslag kan ons allemaal overkomen. Niemand heeft daarom gevraagd. We hopen dat we geholpen worden als ons iets overkomt, en dus helpen we ook anderen als dat nodig is. We betalen allemaal mee en als het nodig is, krijgen we zorg. Dat is hoe het zou moeten zijn. Maar net dat is nu veranderd.”

Wat is dan er juist veranderd?

Laura: “Er zijn drie grote wijzigingen in het decreet.

• Vanaf nu krijgen mensen die nog geen 10 jaar in België wonen geen zorgbudget meer als ze dat nodig hebben. Ook mensen die niet geslaagd zijn voor het inburgeringstraject worden uitgesloten. Ook al wonen ze langer dan 10 jaar in België.
• Mensen die nog geen 5 jaar in Vlaanderen wonen, moeten elk jaar 54 euro betalen, ook als hun inkomen laag is. Zij hebben geen recht op de korting om 27€ te betalen.
• En wanneer je zorg nodig hebt, dan kan je een zorgbudget aanvragen. Wanneer je zorgbudget geweigerd wordt, dan kan je in beroep gaan, zeggen dat je het niet eens bent. Maar om dat te doen, moet je nu 75€ betalen. Dit zorgt voor extra kosten voor mensen die door hun gezondheid al heel veel kosten hebben.”

Belinda, dit heeft heel concrete gevolgen voor jou. Wat is er voor jou veranderd?

Belinda: “Ik betaal zelf elk jaar 54 euro. Net zoals wie geen recht heeft op een verminderd tarief. Moest ik ziek worden en ondersteuning van de Vlaamse sociale bescherming nodig hebben, heb ik er geen recht op. Enkel en alleen omdat ik hier nog geen tien jaar woon. Ik begrijp niet waarom ik wel betaal maar niet op zorg kan rekenen. Dat is zoals een brandverzekering afsluiten maar pas na tien jaar effectief verzekerd zijn, omdat ik hier minder lang woon.”

“Ik maak me zorgen dat dit decreet een stap is naar een andere wetgeving die mensen uitsluit en discrimineert.”

“Iedere persoon zou gelijk moeten zijn voor de wet en dit is nu niet het geval. Door de decreetswijziging krijg ik het gevoel dat ik hier niet welkom ben en dat ik als tweederangsburger word behandeld. Ik heb geen recht puur op basis van mijn verblijfsduur in België. Ik maak me zorgen dat dit decreet een stap is naar een andere wetgeving die mensen uitsluit en discrimineert.”

Je moet niet enkel tien jaar in België wonen om recht te kunnen hebben op een zorgbudget. Als je een vermindering wil van de bijdrage moet je hier 5 jaar wonen. Wat betekent dat concreet voor de mensen?

Belinda: “In mijn praktijk zie ik dat 27 euro echt niet evident is voor iedereen. Voor sommige gezinnen maakt zelfs 1 cent al een verschil. Met dat geld kan je enkele prepaidkaarten kopen, wat het contact betekent met familie die elders woont. Op m’n werk zie ik geregeld mensen die net als ik nog geen 10 jaar in België zijn, die hier nog geen netwerk hebben uitgebouwd. Door bepaalde kosten hoger te maken, moeten zij dat soort activiteiten laten vallen met een impact op hun mentale welzijn en hun sociale netwerk.”

“Voor sommige gezinnen maakt zelfs 1 cent al een verschil.”

“Naast deze meerkost, ben ik ook bezorgd om de ongelijke behandeling. Ik ken een koppel dat recht heeft op een verhoogde tegemoetkoming, maar waarbij de man 27 euro betaalt en de vrouw toch 54 euro betaalt omdat ze minder lang in België woont. Twee mensen die onder eenzelfde dak wonen, die niet langer dezelfde rechten hebben en anders behandeld worden. Dit is een vorm van discriminatie en uitsluiting.”

En dan is er nog de 75 euro dossierkost. Geldt deze wel voor iedereen?

Laura: “Dat klopt. Als je een zorgbudget aanvraagt kan dit geweigerd worden. We horen dat het in de praktijk vaak heel onduidelijk is waarop de weigering is gebaseerd. Als je het niet eens bent met de weigering kan je in beroep gaan. Vanaf nu betaal je daarvoor 75 euro. Dit terwijl wie het zorgbudget aanvraagt vaak al hoge medische kosten heeft.”

Jullie zeggen allebei dat jullie zich zorgen maken. Klopt dit? Waarom juist?

Belinda: “Er worden A- en B-burgers gecreëerd op basis van verblijf. Van twee personen, die allebei zorg nodig hebben, kan de ene hulp krijgen om ermee om te gaan en de andere niet. Toch niet de eerste 10 jaar. Dat is onrechtvaardig.”

“Sommige mensen krijgen een zorgbudget en andere niet, terwijl ze dezelfde noden hebben.”

Laura: “Het laat ons zien hoe een toekomstige Vlaamse sociale zekerheid eruit zou kunnen zien. De verandering in het decreet zorgt ervoor dat we in eenzelfde situaties niet meer dezelfde plichten hebben: sommige mensen moeten meer betalen dan anderen met hetzelfde inkomen. Ook hebben we niet meer dezelfde rechten, want sommige mensen krijgen een zorgbudget en andere niet, terwijl ze dezelfde noden hebben.”

“Nu is de voorwaarde gekoppeld aan verblijf. Vaak gaat het om mensen die al een hele weg afgelegd hebben. Ze bleken het recht te hebben om hier te zijn. Ze bouwen hier net als iedereen een leven op. Ze dragen bij aan deze maatschappij door hier hun talenten in te zetten. Toch hebben zij zwaardere plichten en minder rechten. Dat is al erg genoeg, en de deur wordt zo ook opengezet om steeds meer bijkomende voorwaarden te stellen.”

Gelukkig wordt er actie ondernomen. Welke stappen worden er gezet? En wat kunnen mensen zelf doen?

Laura: “Vakbonden en middenveldorganisaties stappen samen naar het Grondwettelijk Hof, om de nieuwe regels aan te vechten binnen dit decreet en om op die manier te voorkomen dat de regering ook bij andere rechten dezelfde uitsluiting inbouwt. Mensen kunnen op twee manieren helpen.”

“Eerst en vooral mogen mensen die getroffen zijn door de nieuwe regels ons hun verhaal doorsturen. Zo kunnen wij deze verhalen vertellen in de rechtbank. Dat helpt om duidelijk te maken aan de rechter dat de nieuwe regels erg negatieve gevolgen zullen hebben op veel mensen.”

“Een procedure kost geld. En zelfs kleine bijdragen kunnen ons al erg vooruit helpen.”

Belinda: “De tweede manier waarop mensen kunnen helpen is door de crowdfunding van de “iedereen beschermd”-coalitie te steunen. Een procedure kost namelijk geld. En zelfs kleine bijdragen kunnen ons al erg vooruit helpen.”

“Ik wil mijn stem laten horen en mijn verhaal doen omdat deze wet onrechtvaardig is en mensen niet welkom laat voelen. Ik hoop voor een ommekeer te zorgen door mijn verhaal te brengen. Hopelijk zullen de mensen die deze wet opgesteld hebben opnieuw nadenken over de negatieve gevolgen hiervan.”

 

Belinda is 27 jaar en bijna 9 jaar in België. Ze ervaart persoonlijk de gevolgen van de wijzigingen aan de Vlaamse Sociale Bescherming. Als sociaal werker is ze de laatste jaren regelmatig in contact gekomen met mensen die een gelijkaardig verhaal delen.

 

 

Laura is advocaat bij Progress Lawyers Network. Zij werkt mee aan het beroep voor het Grondwettelijk Hof voor de coalitie van organisaties “iedereen beschermd”

 

 

 

Iedereen beschermd is een coalitie van 19 middenveldorganisaties die deze decreetswijziging willen tegenhouden.
ACLVB, ACV, ABVV, Netwerk tegen Armoede, SAAMO en Vluchtelingenwerk Vlaanderen stapten naar het Grondwettelijk hof. Zij betaalden de helft van de procedurekosten, maar voor de andere helft is jouw hulp nodig.

Wil je meer weten over ‘iedereen beschermd’? Neem contact op met onze collega Ellen Bertels, ellen.bertels@saamo.be, +32 (0)485 32 42 18

Meer info over ‘iedereen beschermd’

Giften zijn fiscaal aftrekbaar en elke bijdrage helpt.