In Vlaanderen staan bijna 200.000 gezinnen op de wachtlijst voor een sociale woning. De problemen met toegankelijkheid, betaalbaarheid, kwaliteit en woonzekerheid op de private huurmarkt zijn groot. Wie geen toegang heeft tot een sociale woning en niet terecht kan op de private huurmarkt, belandt in het grijze circuit of wordt dakloos. Wonen is een grondrecht. Toch neemt de Vlaamse overheid onvoldoende initiatieven om dit recht ook effectief waar te maken. Opeenvolgende regeringen sloegen heel wat aanbevelingen in de wind. Daarom startte in 2019 Woonzaak, waar SAAMO mee aan de wieg lag.
Klachtenprocedure en veroordeling door Europa
Woonzaak pleit voor een fundamenteel rechtvaardig woonbeleid in Vlaanderen. Iedereen moet betaalbaar, kwaliteitsvol, aangepast en met voldoende zekerheid kunnen wonen. Via een klachtenprocedure bij het Europees Comité voor Sociale Rechten wou Woonzaak de overheid ter verantwoording roepen en een ambitieus Vlaams woonbeleid afdwingen.
Begin 2025 volgde de uitspraak en kwam er een vernietigend oordeel over het Vlaamse woonbeleid. Het Comité ziet een gebrek aan inspanningen voor de bouw van sociale woningen, terwijl ook de nodige ondersteuning op de private huurmarkt uitblijft. Het stelt bovendien vast dat er te weinig gebeurt om dak- en thuisloosheid op te lossen en dat het ontbreekt aan cruciale data voor een efficiënt en effectief woonbeleid. In deze presentatie vind je de belangrijkste krachtlijnen uit het rapport van het Europees Comité voor Sociale Rechten. Het volledige rapport kan je downloaden op de website van het European Social Charter, o.m. in het Engels.
Naar een fundamenteel rechtvaardig woonbeleid in Vlaanderen
Woonzaak vraagt de Vlaamse regering om de duidelijke veroordeling om te zetten in een trendbreuk met het verleden en roept minister van Wonen Melissa Depraetere op om samen met de stakeholders een woonpact te sluiten dat de basis moet leggen voor een nieuw woonbeleid. Hiervoor werden 9 wooneisen geformuleerd.
Naast het opvolgen van de beleidsantwoorden op Vlaams niveau voert Woonzaak campagne om de wooncrisis meer zichtbaar te maken bij het ruime publiek. We ondersteunen ook wooncoalities die op lokaal niveau ijveren voor een socialer woonbeleid.
SAAMO is mede-initiatiefnemer van de Woonzaak en neemt een trekkersrol op. Opbouwwerkers worden dagelijks geconfronteerd met de negatieve gevolgen van slechte huisvesting op vele levensdomeinen: gezondheid, onderwijs, werk. Met verhalen en getuigenissen uit de opbouwwerkpraktijk maken we de woonproblematiek zichtbaar, formuleren we vanuit de 9 wooneisen beleidsaanbevelingen en zetten we in op innovatieve woonprojecten.
