SAAMO strijdt voor een samenleving waarin er plaats is voor iedereen. Dat betekent onder meer dat iedereen degelijk en betaalbaar moet kunnen wonen. Dat is nu allesbehalve het geval. Duizenden mensen leven op straat, in slechte omstandigheden of te duur. Als lid van de Woonzaak pleit SAAMO voor een structurele aanpak. En met verschillende woonprojecten zoeken opbouwwerkers oplossingen om de woonmarkt eerlijker te maken.
De wooncrisis slaat hard toe
Mensen die dakloos zijn, die met een gezin in een klein huis wonen waar het schimmel op de muren staat, die bijna hun hele maandbudget aan wonen zien opgaan: voor hen is het grondwettelijk beschermde recht op wonen geen realiteit. En zo zijn er in Vlaanderen veel mensen. 47% van de private huurwoningen zijn van slechte kwaliteit, meer dan 155.000 gezinnen staan op de wachtlijst voor een sociale woning, drie op tien private huurders houden na het betalen van de huur onvoldoende over om een menswaardig leven.
De Woonzaak: voor een fundamenteel rechtvaardig woonbeleid in Vlaanderen
Op 17 december diende de Woonzaak – een collectief van tal van organisaties waar SAAMO lid van is – een klacht in bij het Europees Comité voor Sociale Rechten. Met het huidige woonbeleid schendt de Vlaamse regering immers het Europees Sociaal Handvest. Een Europese veroordeling zou een blamage betekenen die het beleid hopelijk een andere richting induwt.
De Woonzaak wil ook een breder publiek bewust maken van de schrijnende gevolgen van het ontoereikende woonbeleid.
Innovatieve oplossingen sturen de woonmarkt bij
Opbouwwerkers brengen mensen samen om te werken aan oplossingen voor de maatschappelijke problemen waartegen ze aanbotsen. In verschillende regio’s werden en worden modellen uitgewerkt die antwoorden bieden op de wooncrisis. Hieronder enkele voorbeelden.
Woonbox en Solidair Mobiel Wonen in Brussel
Met het pilootproject Woonbox ontwikkelde SAAMO in Brussel houten, aanpasbare en makkelijk te monteren constructies voor leegstaande gebouwen. Die bieden tijdelijk onderdak aan mensen met een laag inkomen. Sociale begeleiding zorgt ervoor dat de mensen die bij het project betrokken zijn stappen vooruit kunnen zetten.
Solidair Mobiel Wonen is eveneens een pilootproject. Op een braakliggend terrein in Brussel werden samen met de toen toekomstige bewoners acht mobiele woonunits ontworpen en opgebouwd rond een collectieve ruimte. Doorheen het hele project staat het co-creatieproces centraal en werken bewoners, begeleiders, onderzoekers, architecten, studenten, interieurvormgevers én buurtbewoners nauw samen.
Wonen met kansen in Antwerpen
Het model Wonen met Kansen laat jongeren in (dreigende) dak- en thuisloosheid één jaar in een leegstaande sociale woning wonen. Op basis van deze samenwerkingen en ervaringen bouwt SAAMO een model van sociaal leegstandsbeheer uit.
“Ik vind Wonen met Kansen een goed model, niet alleen voor mezelf maar ook voor anderen. Sommige mensen hebben het zwaar en vinden geen woning. Doordat de vaste kosten niet zo hoog zijn, maken ze kans op onderdak en kunnen ze van hieruit hun leven verder opbouwen.”
Bewoner van een woning van Wonen met Kansen
Kleinschalig wonen in Vlaams Brabant
In Vlaams-Brabant zet SAAMO al jaren in op kleinschalig wonen. Aan de recente ‘zone voor kleinschalig wonen’ binnen de ruimtelijke ordening werd onder meer vanuit de opbouwwerkpraktijk vormgegeven.
Dampoort knapt op in Gent
Sommige mensen kopen noodgedwongen een goedkope woning in erg slechte staat omdat dat goedkoper is dan huren. In Gent werd enkele jaren geleden een rollend fonds op poten gezet waarmee noodkopers hun woning konden renoveren. Dat ging samen met de nodige sociale begeleiding. Het project werd opgeschaald en inspireerde ook de Vlaamse overheid. Sinds 2020 kunnen OCMW’s subsidies aanvragen uit het Vlaams Noodkoopfonds en zo eigenaars met een laag inkomen helpen om hun woning gezond, veilig en energiezuinig te maken