Vlaanderen telt momenteel bijna 120.000 noodkopers. Noodkopers zijn mensen met een laag inkomen die noodgedwongen een goedkope woning kopen op de privémarkt, omdat ze geen sociale woning of betaalbare huurwoning vinden. Vaak scoren deze koopwoningen slecht op het gebied van veiligheid en energiezuinigheid.
Veel noodkopers hebben de middelen niet om noodzakelijke herstellingswerken uit te voeren. Ook als je een huis bezit, kan je in armoede leven. Hiervoor bestaan verschillende hulpmiddelen. Denk maar aan het Vlaams Noodkoopfonds, Mijn VerbouwPremie, Mijn VerbouwLening, subsidieretentie, lokale premies voor gevelrenovatie, etc. Met deze premies of renteloze leningen kunnen eigenaars investeren in efficiënte energie en verbetering van de woonkwaliteit en -veiligheid. Toch bestaan er veel drempels: deze instrumenten zijn bij de doelgroep vaak niet gekend, het toekennen van de premies/leningen vergt heel wat administratie, de renovatiebedragen liggen soms te laag om energie-efficiëntie te bekomen,…
SAAMO Vlaams-Brabant ondersteunt en ontzorgt daarom noodkopers, die beroep doen op deze leningen of premies, in hun renovatieproces.
Sociale begeleiding
Dit project begon in Vilvoorde (wijk Broek) en Tienen, waar we veel kennis opdeden op vlak van sociale begeleiding, inspraak en netwerking. Sinds 2021 zijn we actief in Grimbergen (Strombeek en Borcht) en de Slachthuiswijk in Vilvoorde. We blijven ook actief in wijk Broek. Onze focus ligt op het verbeteren van de woonkwaliteit op niveau van de wijk/bouwblok.
Om geïnteresseerden te vinden, werken we outreachend. We zijn sterk aanwezig in de wijken, organiseren buurtbabbels om het project voor te stellen, gaan van deur tot deur en zorgen voor communicatie op maat. Ons sociaal onderzoek leidt tot een rapport met verschillende renovatie-instrumenten.
Samen met stad Vilvoorde, gemeente Grimbergen en 3Wplus, ondersteunt SAAMO Vlaams-Brabant deelnemers bij hun aanvraag en bij de toekenning van premie(s). We leggen het renovatieproces uit, we ontzorgen, brengen bezorgdheden naar boven en staan mensen bij. Onze focus ligt daarbij op de sociale begeleiding, niet op de bouwtechnische. We werken nabij als vertrouwensfiguren voor de betrokken eigenaars en geven signalen van hen door aan aannemers en technische begeleiders. Zij kunnen zo sneller inspelen op drempels en noden die eigenaars ervaren.
Beleidswerk en publieke opinie
Op basis van dit project brengt SAAMO Vlaams-Brabant beleidsmatige tekortkomingen en opportuniteiten in kaart. Daarnaast halen we inspiratie uit andere lokale praktijken en uit sectorale samenwerkingen. Samen met de doelgroep, en op basis van gedeelde ervaringen op het terrein, willen we de publieke opinie beïnvloeden. We zoeken vanuit de praktijk naar structurele oplossingen om kwaliteitsvol wonen mogelijk te maken. We brengen knelpunten in kaart die noodkopers ervaren en gaan de dialoog aan met oplossingsactoren.
Tevredenheid zal er pas zijn als het woonbeleid en het renovatieaanbod meer aansluiten bij de noden die mensen in een kwetsbare positie ervaren. Zo is het onze ambitie om het Noodkoopfonds structureel deel te laten uitmaken van het Vlaams beleid. SAAMO Vlaams-Brabant ijvert samen met andere regio’s voor een Vlaams rollend fonds van tienmaal de huidige omvang, met middelen voor sociale en bouwtechnische begeleiding. Dit project biedt alvast een noodzakelijke bijdrage om het algemeen kader bij te sturen en het beleid te adviseren over de nodige schaalvergroting.
Evaluatie en blik vooruit
‘Bouwblokrenovatie Broek, evaluatie en blik vooruit’, is een document opgesteld n.a.v. drie jaar werken aan ontzorging van noodkopers. Het onderstaande document bevat de ervaringen van SAAMO en noodkopers, alsook een draaiboek om ontzorging op maat te bieden. SAAMO werkt verder aan de verfijning ervan. We hopen dat dit document alvast kan dienen als inspiratie.
