Op 4 februari 2023 werkt Zahid Ghaida 3 jaar bij SAAMO Antwerpen. Hij doorliep al veel rollen in de organisatie: deelnemer, vrijwilliger, stagiair en medewerker. Momenteel werkt hij rond digitale inclusie in beide buurtwerken van SAAMO in Deurne. We kennen Zahid als een collega die breed netwerkt en de actualiteit opvolgt. Geregeld kruipt hij in zijn pen. Recent schreef hij een speech voor mensen die de inburgering afrondden bij Atlas, integratie en inburgering Antwerpen en schreef hij een brief aan minister Weyts. Een goede aanleiding om Zahid beter te leren kennen.

Digitale inclusie

“Ik werk in buurtwerk Dinamo en buurtwerk ’t Pleintje.” vertelt Zahid. “Ik zorg er mee voor dat dit warme en gezellige buurtwerken zijn en ik werk aan digitale inclusie. Heel veel diensten en voorzieningen maakten hun afspraken en dienstverlening digitaal. Er is een groep mensen die geen computer hebben, geen internettoegang hebben of niet de vaardigheden hebben om digitaal te werken. Diensten die al overvraagd zijn, verliezen deze mensen soms uit het oog. Dat zorgt ervoor dat ze de hulp of ondersteuning niet krijgen waar ze recht op hebben. Ik ga op zoek naar hen, ik breng ze samen en zorg er samen met hen voor dat hun verhalen op de juiste tafels komen.”

Dicht bij mensen

“Als opbouwwerker zoek ik mensen die uit de boot vallen. Ik ga langs op het oudercontact van scholen in de wijk of ik leer de mensen kennen die naar de sociale kruidenier komen. Dan vertel ik over wat het buurtwerk doet. Ik ga samen met een vrijwilliger en neem ook een laptop mee. Dan zien mensen wat wij doen. Ik vertel hen over de ondersteuning die ze in het buurtwerk kunnen krijgen, waaronder het digitale.”

“Zowel in buurtwerk Dinamo als in buurtwerk ’t Pleintje hebben we een Digipunt. Tijdens deze uren kunnen mensen langskomen om een computer te gebruiken, digitale vaardigheden te leren en te oefenen. Het zijn vrijwilligers die mensen daarbij ondersteunen. Mensen komen voor veel verschillende zaken. Ze willen inloggen met Itsme of ze willen Nederlands oefenen op de computer. Er is zelfs iemand die een boek wil leren schrijven. Het is mijn taak om de vrijwilligers van de Digipunten in de Deurnese buurtwerken te ondersteunen. “

Vormingen voor vrijwilligers

“Samen met de stad Antwerpen, Atlas en Avansa werkten we de afgelopen maanden ook een vorming uit voor vrijwilligers die mensen ondersteunen bij digitale vragen. We noemen hen digihelpers. In de vormingen komen heel wat aspecten van het vrijwilligerswerk aan bod. Zo is het heel belangrijk dat je mensen leert hoe ze het zelf kunnen doen. Anders worden mensen alleen maar afhankelijk van jou, als vrijwilliger.”

“Zo is het heel belangrijk dat je mensen leert hoe ze het zelf kunnen doen.”

“Zelf geef ik mee de vorming rond discretieplicht. Vrijwilligers horen en zien vaak vertrouwelijke gegevens van bezoekers. Als je met iemand naar ‘My Pension’ of naar ‘Mijn Gezondheid’ surft, dan zorg je ervoor dat die persoon dat zelfstandig doet. Maar als dat niet lukt dan krijg je veel persoonlijke informatie: rekeningnummers, gezondheidsgegevens of gegevens over mensen hun inkomen. In dat stuk van de vorming leren we hoe je daar mee omgaat. Hoe zorg je ervoor dat je computer geen gegevens bij houdt? Met wie mag je informatie delen en met wie niet? Dat zijn belangrijke zaken om te weten als vrijwilliger.”

Van Digi-tafel naar Digipunt

“Vroeger noemden we onze inloopmomenten voor digitale vragen Digi-tafels. Deze naam veranderen we nu naar Digipunten. Er zijn ook Digipunten bij andere organisaties dan SAAMO. We willen het zo helder mogelijk maken voor de mensen die digitale hulp zoeken. Daarom zoeken we naar manieren om zoveel mogelijk plaatsen te hebben waar mensen geholpen kunnen worden en allemaal met dezelfde naam.”

We willen het zo helder mogelijk maken voor de mensen die digitale hulp zoeken.

“Samenwerking met verschillende organisaties vinden we erg belangrijk. Zo trekt de stad Antwerpen een Lerend Netwerk E-inclusie, waar SAAMO in zit. We zitten daar met een 15-tal verschillende organisaties en diensten samen zoals Ligo, Avansa en Atlas. We inspireren elkaar en wisselen ervaringen uit. Zo werkte het lerend netwerk samen aan een groot infomoment rond phishing. Phishing is een vorm van internetfraude waarbij je valse berichten ontvangt waarbij geprobeerd wordt om inloggegevens, creditcardinformatie, pincodes of andere persoonlijke gegevens te achterhalen. We deelden informatie en tips uit om phishing te voorkomen en mensen correct te ondersteunen.”

Samen met mensen met ervaringskennis bouwen aan oplossingen

“Heel veel apps en digitale diensten worden ontwikkeld zonder dat ze mensen kennen die moeite hebben met het digitale. Dan is het heel moeilijk om rekening te houden met deze groep. Wij nodigen bijvoorbeeld bedrijven of ontwikkelaars uit, om in gesprek te gaan met mensen die in onze Digipunten komen. Zo kunnen ze hun ervaringen horen en er rekening mee houden. De mensen van Itsme zijn al langsgekomen en we werken mee aan de ontwikkeling van nieuwe apps. Elk jaar komen er ook studenten toegepaste informatica stage lopen in de Digipunten. Dit zijn mensen die straks apps of websites ontwikkelen. We vinden het belangrijk dat zij de stem gehoord hebben van mensen die digitaal niet mee zijn.”

Het is belangrijk om je ervaringen te vertellen

“Met de projecten van SAAMO leren wij mensen waarom het belangrijk is om hun ervaringen te vertellen. Dat kan zijn rond het digitale, rond werk zoeken of je weg vinden bij diensten. Onlangs gaf ik een speech aan mensen die net hun inburgering bij Atlas afgerond hadden. Zelf kom ik uit Syrië en woon ik nu 7 jaar in België. Ik kwam eerst in Brussel terecht, daarna in Merchtem en in 2018 verhuisde ik naar Antwerpen. In Antwerpen moest ik ook alles opbouwen. Ik volgde Nederlandse les tot 3.2. Ik oefende Nederlands en kreeg ondersteuning in het buurtwerk van SAAMO. Ik ging sociaal werk studeren in AP Hogeschool. Ik deed vrijwilligerswerk in het buurtwerk en in verschillende andere organisaties. En ik vond uiteindelijk een stageplaats en werk bij SAAMO.”

Zo is één van mijn adviezen om nooit ‘ja, ik begrijp het’ te zeggen, als je iets niet begrijpt.

“Met mijn verhaal en mijn ervaringen wil ik andere mensen inspireren en motiveren. Zij kunnen ook leren van mijn fouten. Zo is één van mijn adviezen om nooit ‘ja, ik begrijp het’ te zeggen, als je iets niet begrijpt. Ook in het buurtwerk komen mensen naar mij toe met de vraag ‘Zahid, wil je die persoon voor mij bellen? Ik heb ‘ja, ja’ gezegd maar ik heb het eigenlijk niet begrepen.’ Dat is iets wat ik zelf ook te vaak deed en ik heb daar spijt van. Het is belangrijk dat je het durft zeggen wanneer je iets niet begrijpt. Als je dat niet doet bij stedelijke diensten, de VDAB of het OCMW, dan zorgt dat alleen voor misverstanden.”

Durven heeft veel facetten

“Mijn eigen ervaring is dat het goed is om iets te ‘durven’. Het is niet vanzelfsprekend om te spreken als je bang bent om fouten te maken. Je moet hulp durven vragen en hulp durven geven. Ik deed vrijwilligerswerk bij ‘Budgetgidsen’ en in de activiteit ‘Koffie & formulieren’ bij SAAMO. Ik werkte als vrijwillige tolk tijdens infosessies voor inburgeraars bij Atlas en ik begeleidde bij CAW ex-gedetineerden. Daarnaast werkte ik als student en deed interimjobs. Op al die plekken moet je, je kandidaat durven stellen en dingen durven doen. Maar op die manier heb ik veel geleerd en veel mensen leren kennen.”

“Je moet hulp durven vragen en hulp durven geven.”

“Soms durf ik ook mijn mening geven of over mijn ervaring vertellen als ik iets in het nieuws hoor. Zo schreef ik een opiniestuk toen het opvangcentrum in Bilzen in brand werd gestoken. En toen minister Weyts een voorstel lanceerde om ouders te bestraffen van wie de kinderen niet genoeg Nederlands spreken, schreef ik een brief aan minister Weyts op mijn Facebook en LinkedIn.”

“Ik wil mijn kant van het verhaal laten horen.”

“Ik wil dan mijn kant van het verhaal laten horen, omdat ik denk dat die te weinig aan bod komt in de media. Natuurlijk moeten we oplossingen zoeken om taalachterstand in het Nederlands bij kleuters aan te pakken. Maar dan wil ik samen mee zoeken naar oplossingen. Niet veroordeeld worden. Want onderzoek wijst uit dat ik beter een taal correct spreek met mijn kinderen dan slecht Nederlands. En die kinderen hebben ook opa’s, oma’s, tantes en nonkels in veel andere landen waarmee ze ook een gemeenschappelijke taal nodig hebben.”

Je stem laten horen

“Ik krijg op zo’n opiniestukken soms negatieve reacties. Maar ik krijg ook altijd veel mooie reacties. Het opiniestuk over Bilzen werd ook overgenomen door de VRT en journalisten van De Standaard en Het Nieuwsblad contacteerden mij. Dat stelde mij gerust, dat Vlaamse media ook mijn stem willen laten horen. Ook vroegen organisaties als Vluchtelingenwerk Vlaanderen en scholen of ik wou komen vertellen over mijn verhaal. En ik hoorde van studenten dat ze in middelbare scholen en lessen Nederlands Tweede taal mijn stuk bespraken in de les. Zo kan mijn verhaal impact hebben op de ideeën van een grotere groep mensen.”

Je laten horen is niet makkelijk

“In het buurtwerk overtuig ik mensen dat hun verhaal en hun stem belangrijk is. In een goed functionerende democratie zijn alle stemmen belangrijk. Maar dat is niet makkelijk. Veel mensen zijn onzeker. Nieuwkomers zijn in een land waar ze verblijfspapieren kregen. Ze hebben schrik dat ze niet mogen blijven als ze iets verkeerd zeggen. Andere mensen zijn het niet gewoon dat iemand luistert als ze iets vertellen.”

“Je persoonlijke mening is in sommige samenlevingen minder belangrijk, meningen zijn meer van de groep.”

“Voor veel mensen is het niet makkelijk om zich mondeling en schriftelijk in correct Nederlands uit te drukken. Ook als je dagelijks Nederlands spreekt is het niet makkelijk om nuances correct weer te geven. Je wil geen misverstanden. Er zijn mensen die uit landen komen waarin je geen eigen mening mocht hebben, soms door de overheid of door de omgeving en de familie. Je persoonlijke mening is in sommige samenlevingen minder belangrijk, meningen zijn meer van de groep.”

Mensen samenbrengen helpt

“Niet iedereen moet leren opiniestukken te schrijven. In de buurtwerken helpt het om mensen samen te brengen met gelijkaardige ervaringen. Vanuit het gemeenschappelijke komen ze ook tot gedeelde meningen. Om een democratie goed te laten functioneren is het belangrijk dat deze mensen ook niet bang zijn van politiek. Naar aanleiding van de verkiezingen van 2024 werken we met SAAMO opnieuw mee aan ‘Ieders stem telt’. In 2024 willen we iedereen overtuigen om de stem die je hebt, te gebruiken. We motiveren hen om te gaan stemmen.”

“In 2024 willen we iedereen overtuigen om de stem die je hebt, te gebruiken.”

“Bij SAAMO leggen wij vaak de link tussen het dagelijks leven en hoe de samenleving georganiseerd wordt. Beslissingen worden genomen na debat, vaak tussen politieke partijen en belangengroepen. Sommige mensen kennen dit systeem niet omdat ze uit landen komen met slechts één politieke partij. Het is belangrijk dat mensen in gesprek durven gaan met politici. Zo horen ze wat hun plannen zijn en hoe zij naar de samenleving kijken. Maar zo horen politici ook waar mensen die met uitsluiting te maken hebben van wakker liggen.”

Naam: Zahid Ghaida (spreek uit: Zahed)

Leeftijd: 32 jaar

Woonplaats: Merksem

Opleiding: Master Arabische Literatuur (Lattakia, Syrië) en Graduaat sociaal werk (Antwerpen, België)

 

Zin om ook vrijwilliger te worden?