Wat is het?
In Brussel leven zo’n 60.000 mensen zonder wettig verblijf in bijzonder moeilijke omstandigheden. Jarenlang bewegen zij zich voort in de marges van de samenleving, zonder sociale bescherming en uitgesloten van basisrechten. SAAMO Brussel wil daar verandering in brengen met het pilootproject TIS (Talenten voor Inclusie & Solidariteit).
Dit pilootproject richt zich op de toegang tot kwalitatief en waardig werk voor mensen zonder wettig verblijf, en zoekt naar alternatieven om een leefbaar inkomen te verwerven onder menswaardige werkomstandigheden. Daarvoor experimenteren we op twee sporen.
Twee sporen
1. Ondernemen als sans-papiers
SAAMO Brussel ondersteunt een groep mensen zonder wettig verblijf in het realiseren van een eigen onderneming, waarmee ze een inkomen kunnen genereren en hun eigen werkomstandigheden creëren, waardoor ze niet langer (uitsluitend) afhankelijk zijn van de informele arbeidsmarkt en de uitbuiting die daarmee gepaard gaat. We selecteerden een kleine groep gemotiveerde en getalenteerde mensen met een projectidee, en gaan met hen gedurende een tweetal jaar verschillende trajecten aan om die te realiseren.
Dit gaat over een intensief vormingstraject rond ondernemen, een collectief traject als groep om bepaalde vaardigheden en talenten te ontdekken of versterken, en een individuele begeleiding op maat. Het doel is hun leefsituatie verbeteren op verschillende domeinen. SAAMO ondersteunt hen verder ook logistiek en administratief, en gaat samen met hen op zoek naar oplossingen voor juridische en financiële obstakels bij het opzetten van hun inkomen genererende activiteit.
Dit alles vullen we aan met een documentatietraject om ook te communiceren naar publiek en beleid, en ontwikkelen we een toolbox “ondernemen als sans-papiers” om het traject te verduurzamen en eventueel te multipliceren.
2. TalentCoop: uitzendbureau voor sans-papiers
Op langere termijn wilt SAAMO Brussel een coöperatieve oprichten binnen een regelluw juridisch kader om werknemers zonder wettig verblijf legaal tewerk te stellen in bedrijven in knelpuntsectoren (zorg-, horeca- en bouwsector). Voor de realisatie van dit project ijveren we in eerste instantie voor een uitzondering op wetten binnen een beperkte context om vrij te kunnen experimenteren met dit model. SAAMO zet dan ook maximaal in op dialoog met beleidsmakers, overheden en publieke diensten om een gepast wettelijk kader te scheppen.
Binnen dat kader zou zo’n coöperatieve kunnen functioneren als “arbeidsbureau”, dat gekwalificeerde en gemotiveerde werknemers zonder wettig verblijf koppelt aan werkgevers in knelpuntberoepen. Zo kan de coöperatieve een antwoord bieden op een maatschappelijke én een economische uitdaging. Het vermijdt dat mensen zonder wettig verblijf overgeleverd zijn aan informeel werk en daarom uitgebuit worden, maar zorgt er ook voor dat zij hun leefsituatie kunnen verbeteren, een rol kunnen opnemen en bijdragen aan de maatschappij, socialezekerheidsrechten kunnen opbouwen. Daarbij begeleiden we hen gedurende de tewerkstellingsperiode ook zo, dat ze groeien in arbeidscompetenties, taalverwerving en maatschappelijke integratie.
Een innovatief model
De coöperatieve plaatst de toegang tot arbeid voor mensen zonder wettig verblijf, als nieuw segment van de Brusselse werkpopulatie, op de politieke agenda als een noodzaak voor een humaan migratiebeleid én als oplossing voor het tekort aan werkkrachten op de arbeidsmarkt.
Uiteindelijk streeft de coöperatieve ernaar de haalbaarheid, en de sociale en economische relevantie, aan te tonen van een arbeidsmarkt open voor mensen zonder wettig verblijf die al in Brussel verblijven.
Audio-docu
Beluister hier de audio-docu over het project Ondernemen als sans-papiers van RITCS-studente Aminata
