Skip to content

We wonnen. Tijd voor feest.

20/07/2023
Iedereen beschermd Actie Grondwettelijk Hof
© Michael De Lausnay

Het Grondwettelijk Hof oordeelde dat verschillende wijzigingen die de Vlaamse Regering aanbracht aan de Vlaamse sociale bescherming ongrondwettelijk zijn. Dat deed ze nadat 19 middenveldorganisaties, waaronder SAAMO, een verzoek tot vernietiging indienden. Deelnemers en vrijwilligers van de Antwerpse buurtwerken leefden intens mee met het proces. Zo’n 35 mensen van Koffie & formulieren en Budgetgidsen gingen mee naar de pleidooien luisteren. Nu we wonnen is het tijd voor feest. We zetten alles nog eens op een rijtje.

Wat is de Vlaamse sociale bescherming?

De Vlaamse sociale bescherming is een verplichte verzekering. Er zitten verschillende soorten hulp in, zoals het zorgbudget voor zwaar zorgbehoevenden, het zorgbudget voor ouderen met een zorgnood en het zorgbudget voor personen met een handicap. Wie ziek is, kan in België rekenen op de federale sociale zekerheid. Zo krijg je dokterskosten en medicatie terugbetaald. Wie veel extra zorg nodig heeft, krijgt steun van de Vlaamse sociale bescherming. Hij of zij krijgt dan een zorgbudget. De Vlaamse sociale bescherming is gekoppeld aan het betalen van een jaarlijkse premie. Vaak krijg je die rekening van je mutualiteit.

Wat werd er in 2021 gewijzigd in de Vlaamse sociale bescherming?

10 jaar in België verblijven

Vóór het bestreden decreet kon iemand een zorgbudget krijgen als hij gedurende ten minste vijf jaar ononderbroken in Vlaanderen of Brussel woonde of ononderbroken sociaal verzekerd was in een lidstaat van de Europese Unie. Het bestreden decreet trekt die voorwaarde op naar tien jaar en voert een nieuwe voorwaarde in, namelijk een succesvolle inburgeringsplicht.

5 jaar geen korting voor mensen met een laag inkomen

Personen die recht hebben op een verhoogde tegemoetkoming in de ziekteverzekering hebben recht op een sociale correctie op het bedrag van de zorgpremie dat zij moeten betalen. Zij betalen dus minder. Het bestreden decreet maakt de toekenning van die sociale correctie afhankelijk van een verblijfsduurvoorwaarde van vijf jaar. Het decreet maakt de toekenning van de sociale correctie eveneens afhankelijk van het voldoen aan de inburgeringsplicht.

Dossiertaks als je niet akkoord bent met een beslissing

Er kwam een dossiertaks van 75 euro voor wie een beslissing over het zorgbudget wilde aanvechten. Een aantal categorieën kregen een vrijstelling. Rechthebbenden op verhoogde tegemoetkoming in de federale ziekteverzekering kregen een gedeeltelijke vrijstelling. Vóór het bestreden decreet was het administratief beroep gratis.

Hoe gingen we hiertegen in verzet?

19 middenveldorganisaties, waaronder SAAMO, groepeerden zich onder de noemer “Iedereen beschermd” en trokken naar het Grondwettelijk Hof. Een verzoekschrift met sterke juridische argumenten werd ingediend bij het Grondwettelijk Hof op 26 januari 2022. De pleidooien volgden op 17 mei 2023. Op 20 juli 2023 viel de beslissing dat het decreet op verschillende punten in strijd is met de grondwet.

Wat heeft het Grondwettelijk Hof beslist?

Geen verblijfsvoorwaarde van 10 jaar

Ten eerste vernietigt het Hof de bepaling waarbij de verblijfsvoorwaarde wordt opgetrokken van vijf naar tien jaar. Het Hof vernietigt ook de bijkomende voorwaarde om te voldoen aan de inburgeringsplicht.

Personen met een ernstige zorgnood zouden door de beide voorwaarden minder snel dan voorheen steun krijgen. Het Hof oordeelt dat deze voorwaarden een aanzienlijke achteruitgang van de bescherming betekenen.

Dat kan grondwettelijk enkel kan als de decreetgever daarvoor een redelijke verantwoording geeft. De overheid beweerde dat de nieuwe bepalingen nodig zijn om de financiële houdbaarheid van de Vlaamse sociale bescherming te behouden en om het evenwicht tussen de betaalde zorgpremies en de toegekende zorgbudgetten te garanderen. Het Grondwettelijk Hof onderzocht die argumenten en stelde vast dat ze om verschillende redenen niet overeind blijven. De argumenten zijn volgens het Hof dus geen redelijke verantwoording voor de aanzienlijke achteruitgang van de bescherming.

Voor iedereen dezelfde korting als je een laag inkomen hebt

Ook de koppeling van een sociale correctie op het bedrag van de zorgpremie aan een verblijfsduurvoorwaarde van vijf jaar is volgens het Hof ongrondwettig. Het gaat om mensen die het volledige bedrag van de premie niet kunnen betalen, met boetes tot gevolg. Het principe om mensen voldoende en voldoende lang te laten bijdragen aan de Vlaamse sociale bescherming is volgens het Hof geen redelijke verantwoording voor de aanzienlijke achteruitgang van de bescherming. Daarnaast oordeelt het Hof ook hier weer dat de financiële haalbaarheid van het systeem geen redelijke verantwoording is.

Verder bepaalt het Hof dat van een sociale correctie geen instrument mag worden gemaakt voor de afdwingbaarheid van de inburgeringsplicht, aangezien er geen enkel verband is tussen de inburgeringsplicht en de financiële positie van de betrokken persoon. Ook hier is er geen redelijke verantwoording voor de aanzienlijke achteruitgang van het beschermingsniveau.

De dossiertaks aanpassen

Een dossiertaks bij het instellen van een administratief beroep is volgens het Hof grondwettelijk. Dat de decreetgever een aantal categorieën volledig vrijstelt en mensen die recht hebben op een verhoogde tegemoetkoming slechts gedeeltelijk vrijstelt is volgens het Hof echter discriminerend.

Tijd voor feest

Het Grondwettelijk Hof gaf ons op zo goed als alle vlakken gelijk. Het is fijn om gelijk te krijgen. Maar het belangrijkste is dat het Hof niet toestaat dat we mensen niet opdelen in A- en B-burgers. En dat is belangrijk voor ons allemaal. Daarom vieren we feest. In elk buurtwerk gaat een feesttafel door. Je komt er meer te weten over sterke sociale bescherming. Je kan er vertellen wat steun en solidariteit voor jou betekent. Of je kan gewoon gezellig komen meevieren. Iedereen is van harte welkom.

Dit zijn de 4 feesttafels die we al planden:

  • Zaterdag 2 september 2023 van 13u tot 16u
    Buurtwerk Dinamo, Ten Eekhovelei 337, 2100 Deurne
  • Donderdag 14 september 2023 van 10u tot 12u
    Buurtwerk Borgerbaan, Turnhoutsebaan 236, 2140 Borgerhout
  • Maandag 18 september 2023 van 18u tot 20u
    Buurtwerk De Stek, Sint-Bernardsesteenweg 197, 2020 Kiel
  • Dinsdag 26 september 2023 van 17u tot 19u
    Buurtwerk De Wijk, Willy Vandersteenplein 1, 2060 Antwerpen

De feesttafel van Buurtwerk ’t Pleintje volgt, wegens ziekte, op een latere datum.

Lees wat het Grondwettelijk Hof besliste

Help mee om de laatste centen in te zamelen voor de procedure

Volg de coalitie ‘Iedereen beschermd’

 

 

 

Wil je op de hoogte blijven van ons nieuws?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief.

Vlaamse sociale bescherming 1

Iedereen beschermd | Vlaamse sociale bescherming

Een campagne om te voorkomen dat er straks meer maatregelen komen die ons opdelen tussen A- en B-burgers.

Mensen buigen zich over documenten.

Project | Sociale bescherming | Antwerpen

Onderbescherming aanpakken door contacten, de ontwikkeling van modellen en beleidswerk.

Koffie & formulieren

Model | Koffie & formulieren

Je vindt geen antwoord op je vraag? Koffie & formulieren biedt de gezelligheid van een buurtwerk en de hulp van een goede buurman of buurvrouw met de steun van CAW.

De Budgetgidsen

Model | De Budgetgidsen

Bij De Budgetgidsen gaan individuen of gezinnen samen met hun budgetgids op pad om hun rechten te realiseren. Met De Budgetgidsen ontwikkelt SAAMO een model om de toegang tot hulp- en dienstverlening te verbeteren.

Back To Top