Met de klassieke vraag van de slager ‘Mag het beetje meer zijn?’, voerden buurtbewoners en sociale middenveldorganisaties van Woonzaak op vrijdag 27 juni actie voor meer sociale woningen in Antwerpen en Vlaanderen. De actie ging niet toevallig door in de wijk Dam. Daar startte enkele jaren geleden één van de grootste woningbouwprojecten, namelijk op de Slachthuissite. En ook daar is dé vraag: mag het een beetje (veel) meer sociaal wonen zijn?

De actievoerders spraken om 12u af aan de sociale woningen in de Twee Netenstraat in de wijk Dam. Aanwezigen kregen een boterham met boterhamworst. Op de de sociale woningen hingen affiches met ‘meer sociale woningen’. En nee, de aanwezigen moesten niet vragen voor een beetje meer worst: die was er in overvloed. Met deze ludieke picknick maakten buurtbewoners en lokale middenveldorganisaties duidelijk dat er dringend meer sociale woningen nodig zijn, ook in een stad als Antwerpen. Maar de actie ging ook elders door in Vlaanderen waaronder Gent en Hasselt. 

Den Dam 

Dat sociaal wonen een meerwaarde kan zijn in een wijk, bewijst den Dam. “Sociale woningen zijn al lang een wezenlijk onderdeel van onze buurt. Het helpt wonen hier betaalbaar te houden, ook voor de oorspronkelijke inwoners van den Dam.“ vertelt buurtbewoner Gerdi die actief is in Buurtwerk Elegast. “Sociaal wonen zorgt voor een fijne mix aan achtergronden in onze wijk die iedereen hier waardeert. Met de nieuwe ontwikkelingen op de Slachthuissite vrezen we dat betaalbaar wonen zal verdwijnen en de identiteit van onze wijk zal veranderen. Den Dam is een warm dorp en dat willen we zo houden.” 

Ook bewoners van de bewonersgroep Damcomité waren aanwezig. “Bij de ontwikkeling van de Slachthuissite werd in het begin zo goed als geen rekening gehouden met de oorspronkelijke bewoners en de woonnoden van de gemiddelde Antwerpenaar. We hebben hard moeten onderhandelen. Uiteindelijk werd er naar ons geluisterd en is er in de plannen plaats gemaakt voor 60 sociale woningen. Maar aangezien er ook 60 sociale woningen verdwijnen door de ontwikkeling, betekent dat er eigenlijk geen sociale woningen bij komen. Dat vinden wij nog steeds een gemiste kans.” 

Nood aan een ambitieus woonbeleid

De roep voor meer sociale woningen is niet nieuw: al jaren strijdt het sociaal middenveld onder de vlag van Woonzaak voor een ambitieus woonbeleidsplan. Ellen Van Doren voor Woonzaak: “Want meer sociale woningen betekent meer stabiliteit, ontplooiingskansen & meer winst voor de maatschappij. Vandaag staan in Vlaanderen bijna 200.000 mensen op de wachtlijst voor een sociale woning. Sociale woningen die er vandaag gewoon niet zijn. Het huidige opgelegde groeipad is te beperkt. Er is nood aan een nieuw groeipad naar minimaal 14% sociale huurwoningen op Vlaams niveau en 20% in stedelijke context tegen 2035.” 

Woonzaak

In 2021 diende Woonzaak, een groot partnerschap van zeventig Vlaamse middenveldorganisaties een klacht in tegen de Vlaamse overheid bij Europa. In april 2025 volgde er een uitspraak. Zo stelt Europa vast dat een te klein aandeel van de Vlaamse woonmarkt bestaat uit sociale huisvesting. Met 6% doet Vlaanderen het een pak slechter dan de buurlanden. Dat de inhaalbeweging uitblijft terwijl de wachtlijst blijft groeien, vindt Europa een bijzonder slechte zaak.  

Ellen Van Doren van Woonzaak: “Door de lange wachtlijsten ontstaat er ook druk op de private huurmarkt. Daardoor wonen veel Vlamingen te duur, niet kwaliteitsvol en onzeker. De nieuwe regering heeft 6 miljard vrij gemaakt voor sociaal wonen te verwezenlijken in de komende jaren. Dat is veel geld, maar nog altijd niet genoeg om de hele wachtlijst weg te werken. Onze vrees is vooral dat de overheid het geld, net zoals bij de vorige periode, niet zal op krijgen.” 

Antwerpen een voorbeeldrol?

De stad Antwerpen geeft zelf aan dat ze meer dan genoeg doet op het vlak van sociaal wonen door dat ze boven het Vlaamse streefcijfer van 9% zit. “Het is nu aan andere steden en gemeenten om sociale woningen te voorzien.” klinkt het al enkele jaren op het Antwerpse stadhuis. Ellen Van Doren van Woonzaak spreekt dat tegen: “Dat er hier 40.000 mensen wachten op een sociale woning, kan ook als kans gezien worden. Een beleid dat er in slaagt om deze mensen op een menswaardige manier te laten wonen in hun stad, heeft bij voorbaat gewonnen. Mensen die zich verzekerd zien van een veilige, fijne, betaalbare woning zullen het vanzelf ook beter doen op andere vlakken in hun leven. Denk maar aan onderwijs, justitie, werk. Het zal een positief effect hebben op de woonsituatie van iedereen in de stad. Antwerpen heeft als grootste stad van Vlaanderen de kans om een voorbeeldrol op te nemen. “