Iedereen kan op een bepaald moment de steun van het OCMW nodig hebben. In het project Baskuul Antwerpen gaat SAAMO op stap met mensen die, die steun nu nodig hebben. Ze verenigen mensen en ijveren samen voor sociale bijstand als een volwaardig en veerkrachtig vangnet dat mensen echt vooruit helpt.
Sociale bijstand
Iedereen heeft recht op een menswaardig bestaan (art.23 van onze grondwet). Wanneer je niet de middelen hebt om menswaardig te leven, kan je sociale bijstand vragen aan het OCMW. Het OCMW heeft via de Sociale Centra de opdracht om mensen die bijstand te bieden. Dat kan verschillende vormen aannemen, zowel materieel als financieel, bijvoorbeeld door een leefloon toe te kennen. Met de jaren worden er aan dit grondrecht steeds meer voorwaarden gekoppeld.
De realiteit vandaag
Mensen met recht op sociale bijstand bevinden zich in een erg kwetsbare positie, zowel individueel als collectief. Ze zijn erg afhankelijk van de overheid. Ze kennen hun rechten vaak niet of onvoldoende. Naar schatting 57-76% van de mensen in België die recht hebben op een leefloon, nemen dit niet op. Leefloongerechtigden zijn ook niet georganiseerd en hebben geen spreekbuis voor structurele belangenbehartiging bij het beleid.
Hoge armoedecijfers en de beperking van de werkloosheidsuitkeringen in de tijd zetten veel druk op OCMW’s. Het vertaalt zich een grote dossierlast bij maatschappelijk werkers en dus steeds minder tijd en ruimte om mensen die bijstand vragen, de nodige ondersteuning op maat te bieden.
Wat maakt steun ondersteunend?
Samen met mensen die recht hebben op steun van het OCMW onderzoekt SAAMO wat mensen echt vooruit helpt en waar er zaken kunnen verbeteren.
Maandelijks organiseren we in SAAMO Borgerbaan en SAAMO De Wijk een groepswerking waar mensen hun ervaringen met OCMW kunnen delen en leren van elkaar. We werken samen aan aanbevelingen binnen het OCMW kader. Gekoppeld aan de groepswerking ondersteunen we mensen individueel.
In 2023-2024 brachten we mensen met ervaring met een werkervaringstraject (artikel 60) samen in een belangengroep. Binnen SAAMO Antwerpen zijn er collega’s die bij SAAMO werken in het kader van werkervaring via OCMW. We dachten samen na over verbeterpunten, zowel binnen onze eigen organisatie, als binnen het OCMW kader. We brachten een jaar lang deelnemers samen om beeld te geven aan hun ervaringen in het sociaal artistiek traject Art XX.
Momenteel werken we met de groepswerking aan een nieuw sociaal artistiek traject met kunstenares Lore Suls. We brengen de leefwereld van mensen die recht hebben op ondersteuning van OCMW in beeld. Daarmee nemen we mensen die zelf nog nooit sociale bijstand nodig hadden, mee in de werelden van wie er nu wel nood aan heeft. Zo versterken we het inlevingsvermogen van mensen die professioneel in contact komen met wie een leefloon krijgt.
Samenwerking over regio’s heen
OCMW-regelgeving is zowel een lokale als een federale bevoegdheid. Het project werkt daarom samen met gelijkaardige opbouwwerkproject van SAAMO in Brussel, de Federatie van Vlaamse OCMW maatschappelijk werkers en het Belgisch Netwerk Armoedebestrijding.
SAAMO is ook trekker van de Coalitie Humaan OCMW, voorheen Platform GPMI. De Coalitie Humaan OCMW is een brede alliantie van armoedeorganisaties, vakbonden, beroepsverenigingen van maatschappelijk werkers en leefloongerechtigden zelf. De Coalitie pleit bij de federale overheid voor minder voorwaardelijkheid en ijvert voor kwaliteitsvolle sociale begeleiding op maat van leefloongerechtigden. We zetten met de Coalitie volop in op de federale en lokale verkiezingen 2024. We organiseerden eind 2023 de studiedag ‘Het OCMW als motor van armoedebestrijding’. Hier lees je meer over hun studiedag van november 2023. We werken ook mee aan de studiedag van grondrechten naar privileges op vrijdag 13 juni 2025.
